Sąd Najwyższy: Przesyłka sądowa nie może zostać wysłana na panieńskie nazwisko adresata

Polskie sądy nadają wiele przesyłek w ciągu roku. Ich adresaci mimo podwójnego awizowania często ich nie odbierają. Taka przesyłka wraca wtedy z powrotem do sądu z odpowiednią adnotacją.

Regulacja prawna – doręczenie zastępcze

W art. 139 § 1 i 2 Kodeksu postępowania cywilnego ustawodawca przewiduje awizowanie przesyłki pocztowej w przypadku, doręczyciel nie zastał w domu adresata lub dorosłej osoby z jego rodziny.  W takim przypadku składa przesyłkę w urzędzie pocztowym, a na drzwiach adresata albo w jego skrzynce na listy pozostawia zawiadomienie.

Podaje w nim gdzie i kiedy pismo awizowano, oraz pouczenie o tym, że należy je odebrać w terminie siedmiu dni od dnia zawiadomienia. W przypadku bezskutecznego upływu tego terminu, czynność zawiadomienia zostaje powtórzona. Jeżeli adresat lub osoba przez niego upoważniona odmawia przyjęcia pisma, doręczenie uważa się wtedy za dokonane. W takim przypadku doręczający zwraca pismo do sądu z adnotacją o odmowie jego przyjęcia.

W uzasadnieniu Postanowienia z dnia 12 marca 2015 r. (I CZ 6/15)  Sąd Najwyższy (SN) podał: „(…) Datą doręczenia w tym trybie jest dzień, w którym upłynął termin do odbioru złożonego na poczcie lub innej placówce doręczającego pisma. Będzie to wprawdzie tylko postać fikcji prawnej doręczenia, ale fikcji pociągającej za sobą wszelkie skutki doręczenia”.

Zagadnienie prawne

W dniu 16 lutego 2017 r. SN w składzie 3 sędziów rozpatrywał zagadnienie prawne przedstawione przez Sąd Rejonowy w Grudziądzu: „Czy warunkiem uznania za skuteczne doręczenia zastępczego w trybie art. 139 § 1 k.p.c. jest wysłanie przesyłki sądowej na aktualne nazwisko adresata?”.

Stan faktyczny

Przesyłka sądowa zawierała odpis nakazu zapłaty. Adresowana była do pozwanej na jej panieńskie nazwisko. Była dwukrotnie awizowana i po upływie terminów nie została podjęta. Na podstawie art. 139 § 1 K.p.c. sąd rejonowy uznał, że nieodebrane awizowane pismo sądowe wysłane na panieńskie nazwisko pozwanej uważa się jako doręczone.

Uchwała Sądu Najwyższego

Po rozpoznaniu zagadnienia prawnego SN (sygn. III CZP 105/16) podjął następującą uchwałę:

Doręczenie w sposób przewidziany w art. 139 § 1 k.p.c. może być uznane za dokonane wtedy, gdy przesyłka sądowa została wysłana pod aktualnym adresem oraz imieniem i nazwiskiem odbiorcy.

Zdaniem  SN :

 „(…) Nie ulega wątpliwości, że jedną z gwarancji skuteczności doręczenia zastępczego – obok prawidłowego, aktualnego adresu – jest także jednoznaczne, niebudzące wątpliwości oznaczenie adresata. (…) imię i nazwisko indywidualizuje, a zarazem identyfikuje określoną osobę w społeczeństwie, (…). Jest przy tym oczywiste, że chodzi o nazwisko tzw. aktualne, oficjalne, którego osoba używa w kontaktach publiczno- i prywatnoprawnych jako elementu wyróżniającego oraz identyfikującego.

(…) W tej sytuacji jest niewątpliwe, że w bezpośrednich kontaktach urzędowych z obywatelem – stroną lub uczestnikiem postępowania – sąd musi posługiwać się jego aktualnym imieniem i nazwiskiem, (…). Powinność ta dotyczy także doręczeń pism sądowych, w tym przede wszystkim tzw. doręczenia zastępczego (art. 139 § 1 k.p.c.), wymagającego ze względu na zagrożenie prawa do sądu szczególnej ostrożności, zapobiegliwości i staranności sądu. Doręczenie pod wadliwym adresem oraz błędnym (nieaktualnym) imieniem i nazwiskiem odbiorcy nie może być, bez względu na źródło lub przyczynę błędu, uznane za dokonane”.

Pełna treść niniejszej uchwały jest dostępna pod linkiem: http://www.sn.pl/orzecznictwo/SitePages/Baza_orzeczen.aspx?ItemID=13067&ListName=Orzeczenia3

Źródło: Sąd Najwyższy – www.sn.gov.pl

W.K.