Rozwód z małżonkiem mieszkającym za granicą

Wiele osób zastanawia się, czy możliwe jest, żeby przeprowadzić sprawę o rozwód w Polsce z małżonkiem, który mieszka za granicą. Obecnie nie ma przeciwwskazań, aby przeprowadzić rozwód, gdy jeden z małżonków mieszka w Polsce a drugi z małżonków mieszka i pracuje za granicą. 

W jakich przypadkach rozwód odbywa się przed sądem polskim?

Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego (art. 11031 § 2), rozwód musi odbyć się przed polskim sądem kiedy: oboje małżonkowie mają polskie obywatelstwo oraz zamieszkują wspólnie w Polsce. W tej sytuacji strony nie mają możliwości wyboru kraju, w którym chciałyby przeprowadzić rozwód, ponieważ wyłącznie właściwy pozostaje sąd polski.

Dodatkowo jednak do jurysdykcji krajowej (sąd polski), należą sprawy małżeńskie w przypadkach, w których:

• oboje małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, lub ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Polsce, jeżeli jedno z nich nadal ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej;
• małżonek chcący uzyskać rozwód co najmniej od roku mieszka, lub przebywa w Polsce;
• małżonek chcący uzyskać rozwód jest obywatelem polskim i co najmniej od sześciu miesięcy mieszka, lub przebywa w Polsce;
• oboje małżonkowie są obywatelami polskimi.

W sytuacji, gdy oboje małżonkowie posiadają obywatelstwo polskie, nie ma znaczenia, czy zamieszkują oni nadal na terytorium Polski – w tej sytuacji zawsze podlegają prawu polskiemu.

Co jeśli małżonek mieszkający za granicą nie stawi się na rozprawie?

Jeśli małżonek mieszkający za granicą nie stawi się na rozprawie, przeprowadzenie dowodu z przesłuchania strony odbywać się będzie w ramach tzw. pomocy prawnej przed konsulem, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania małżonka.

A co jeśli nie jest znane miejsca zamieszkania małżonka?

W przypadku, kiedy miejsce zamieszkania małżonka nie jest znane, zgodnie z polskim prawem niezbędne wówczas będzie ustanowienie kuratora dla tej osoby. Kuratorem jest co do zasady pracownik sądu, który występuje w sprawie w imieniu nieobecnego, dba o jego interesy. Aby Przewodniczący Sądu ustanowił kuratora dla małżonka nieznanego nam z miejsca pobytu, niezbędne jest uprawdopodobnienie, że miejsce jego pobytu faktycznie nie jest nam znane.

Jakie podjąć kroki w celu uzyskania rozwodu?

Pierwszą i najważniejszą kwestią, inicjującą postępowanie rozwodowe jest złożenie pozwu. Pozew rozwodowy musi zawierać:

• miejscowość i datę jego sporządzenia,
• oznaczenie stron,
• oznaczenie sądu, do którego wnoszony jest pozew,
• sprecyzowanie stanowiska,
• uzasadnienie żądań.

Należy wskazać, że wnosi się o rozwiązanie małżeństwa przez rozwód (odpowiednio z orzeczeniem o winie albo bez). Dowodami w sprawie mogą być przykładowo: zeznania świadków, dokumenty, fotografie, nagrania dźwiękowe, czy filmy. W uzasadnieniu należy opisać historię swojego małżeństwa, okoliczności jego rozpadu.

WAŻNE!

Przesłankami orzeczenia rozwodu jest wykazanie, że nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia w trzech sferach poprzez: ustanie więzi duchowych, fizycznych i gospodarczych. To właśnie należy wykazać w pozwie.

Po rozpatrzeniu sprawy, czyli po wysłuchaniu stron, świadków oraz zapoznaniu się z pozostałymi dowodami, sąd wydaje wyrok. Jeżeli jego treść nie jest satysfakcjonująca, można wnieść apelację do sądu apelacyjnego.

Podsumowanie

Mieszkanie za granicą nie stanowi więc żadnej przeszkody do tego, by przeprowadzić rozwód w Polsce. Przepisy prawa wprowadzają w tym zakresie pewne ułatwienia dla osób, których kontakt z małżonkiem pozostającym za granicą jest utrudniony, albo miejsce jego pobytu nie jest im znane.

Stan prawny na dzień 6 października 2022 r.

Klaudia Kowalczyk – aplikant radcowski w Kancelarii Radcy Prawnego Małgorzata Gach