Strona główna Prawo cywilne Rozwód a zobowiązania wobec wspólnoty mieszkaniowej

Rozwód a zobowiązania wobec wspólnoty mieszkaniowej

540
PODZIEL SIĘ
Rozwód a zobowiązania wobec wspólnoty mieszkaniowej

Sąd Najwyższy w dniu 20 października 2022 r., (sygn. III CZP 111/22) wydał wyrok który dotyczy odpowiedzialności rozwiedzionych małżonków za zobowiązania wobec rzecz wspólnoty mieszkaniowej z tytułu wydatków i ciężarów dotyczących utrzymania nieruchomości wspólnej. Sąd uznał, że rozwiedziony małżonek odpowiada za połowę długów dotyczących mieszkania, które uprzednio wchodziło w skład wspólności małżeńskiej, nawet jeżeli ustalono wcześniej z byłym małżonkiem inny podział pokrywania kosztów i opłat za to mieszkanie. Poniższy artykuł prezentuje istotne kwestie zawarte w wyroku Sadu Najwyższego.

Jaki stan faktyczny rozpoznawał SN

Uchwała  Sadu Najwyższego z dnia 20 października 2022 r., dotyczyła sprawy Elżbiety W., która była wraz ze swoim mężem współwłaścicielką mieszkania. Po rozwodzie kobieta wyprowadziła się do rodzinnej miejscowości, zawarła jednak umowę (z byłym już małżonkiem) w sprawie pokrywania kosztów zajmowanego przez niego mieszkania. Wszystkie opłaty i należności za mieszkanie miały ciążyć na mężczyźnie. On jednak  nie wywiązywał się z rzeczonego obowiązku, w związku z tym wspólnota mieszkaniowa zarządzająca budynkiem, w której znajdowało się mieszkanie wystosowała do Elżbiety W. nakaz zapłaty na wysokość ponad 7,5 tys. zł tytułem zaległych opłat.

Kobieta zaskarżyła nakaz, twierdząc że jedynym lokatorem mieszkania jest jej były małżonek, a kwestia regulowania opłat została pomiędzy nimi ustalona w taki sposób, że mężczyzna będzie ponosił wszelkie koszty z tytułu mieszkania.

Pomimo tego Sąd I instancji zasądził od Pani E.W. kwotę stanowiącą połowę zaległych należności. Wedle opinii Sądu, od momentu wydania prawomocnego wyroku orzekającego rozwód pomiędzy małżonkami pozostają oni w rozdzielności majątkowej, jednakże od chwili ustania wspólności majątkowej małżeńskiej majątek, który wchodził w skład wspólności (w tym przypadku mieszkanie) zostaje objęty przepisami o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku, przy czym zgodnie z art. 43 par. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego udziały byłych małżonków w tym majątku są równe. Z takim wyrokiem nie zgodziła się pozwana.

Sprawa trafiła ostatecznie do Sądu Najwyższego. Sąd Najwyższy orzekł, że:

„tego typu odpowiedzialność byłych małżonków jest odrębną odpowiedzialnością każdego z nich w zakresie odpowiadającym ich udziałom w nieruchomości wspólnej, ustalonym zgodnie z art. 3 ust. 3a ustawy o własności lokali. A to oznacza, że wspólnota może domagać się od drugiego małżonka praktycznie połowy należności z tytułu zajmowanego lokalu. Kwestia ewentualnych ustaleń co do zobowiązań wobec wspólnoty ustalonych w umowach zawartych między byłymi małżonkami po rozwodzie nie ma tu istotnego znaczenia prawnego”. [1]

Co to oznacza dla byłych małżonków?

Uchwała Sądu Najwyższego oznacza, że byli małżonkowie posiadają zarówno prawa, jak i zobowiązania dotyczące nieruchomości wspólnej, w części odpowiadającej ich udziałowi w tej nieruchomości. Ma ono szczególne znaczenie dla byłych małżonków, którzy pozostają w sporze w zakresie ponoszenia kosztów za zobowiązania powstałe w związku z korzystaniem z lokalu przez tylko jednego z nich.

Udział w nieruchomości wspólnej, należy rozumieć jako udział ustalany w odniesieniu do lokalu, oznacza to że rozwiedzeni małżonkowie odpowiadają za zobowiązania/długi ciążące na nieruchomości w wysokości odpowiadającej ich udziałom w lokalu, nawet jeśli uprzednio uzgodnili z byłym małżonkiem inny sposób ponoszenia przez nich kosztów za nabyte wspólnie mieszkanie. [2].

Co to oznacza dla wspólnoty mieszkaniowej?

Wspólnota mieszkaniowa, jako wierzyciel, zobligowana będzie dochodzić roszczeń wobec dwojga byłych małżonków, ale stosownie do posiadanych przez nich udziałów w nieruchomości. Bez znaczenia pozostaje fakt, który z małżonków przyczynił się do powstania długu.

Podsumowanie

Wydana przez Sąd Najwyższy uchwała, określa prawa i obowiązki byłych małżonków w stosunku do nieruchomości nabytej podczas trwania wspólności majątkowej małżeńskiej. Po rozwodzie małżonkowie odpowiadają za zobowiązania wobec wspólnoty mieszkaniowej w zakresie odpowiadającym ich udziałom w nieruchomości wspólnej.

Podstawa prawna

[1] Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2022 r., sygn. III CZP 111/22,

[2] Art. 3 ust. 3a Ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r, poz. 1048)

Stan prawny na dzień 15 listopada 2022

Klaudia Kowalczyk – Aplikant radcowski w Kancelarii Radcy Prawnego Małgorzata Gach

Kancelaria Radcy Prawnego Małgorzata Gach