Różnice kursowe w prawie podatkowym

Czym są różnice kursowe?

Transakcje realizowane przez przedsiębiorców w walutach obcych łączą się niejednokrotnie z zaistnieniem różnic kursowych. Różnice te powstają na skutek wahań kursu walut i wywołują liczne konsekwencje podatkowe w zakresie rozpoznania po stronie podatnika przychodu lub kosztu podatkowego. Wiąże się to z takimi sytuacjami, gdy wartość przychodu należnego wskutek różnic kursu walut jest inna niż wartość przychodu faktycznie otrzymanego lub gdy na skutek wahania kursu wartość poniesionego kosztu odbiega od wartości tego kosztu w dniu zapłaty. Z uwagi na to, ustawodawca wprowadził do przepisów ustaw podatkowych dwie instytucje-dodatnie różnice kursowe i ujemne różnice kursowe.

Jak powstają dodatnie różnice kursowe?

Wystąpienie dodatnich różnic kursowych należy wiązać z sytuacją, w której:

• uzyskujemy zapłatę wyższą niż wykazany przez nas przychód, tj. przychód należny wynosił mniej, z uwagi na niższy kurs walut, niż kwota przychodu faktycznie otrzymanego w dniu zapłaty (wyższy kurs walut) lub
• dokonujemy zapłaty o mniejszej wartości (niższy kurs walut), niż kwota do zapłaty wynikająca z faktury wystawionej przez naszego kontrahenta (wyższy kurs walut)

Prowadzi to tym samym do, rozpoznania po stronie podatnika przychodu podatkowego z tytułu wahań kursu walut korzystnego w danej transakcji dla przedsiębiorcy (dodatnich różnic kursowych).

Przykład:

Przedsiębiorca płaci za wykonaną usługę montażu sprzętu elektronicznego 200 euro po kursie 4,00 zł, co prowadzi do powstania po jego stronie kosztu uzyskania przychodu w wysokości 800 zł, natomiast z dnia wystawienia faktury kurs waluty wynosił 4,50, co generowało po stronie zobowiązanego do zapłaty koszt w wysokości 900 zł i w takiej wysokości został on przez podatnika wykazany. Zatem po stronie przedsiębiorcy powstał przychód z dodatnich różnic kursowych w wysokości 100 zł.

Kiedy można rozpoznać ujemne różnice kursowe?

Ujemne różnice kursowe powstają w sposób analogiczny do dodatnich różnic kursowych. Tym samym, jeżeli otrzymana przez przedsiębiorcę zapłata jest niższa niż wykazany przez niego przychód należny lub jeżeli podatnik dokonuje zapłaty za towar czy usługę o wartości wyższej niż uwzględniony przez niego koszt uzyskania przychodu, to po jego stronie występuje strata finansowa na skutek wahania kursu waluty nazywana ujemną różnicą kursową.

Przykład:

Przedsiębiorca dokonuje dostawy towarów i wystawia fakturę w wysokości 100 euro, co przy kursie waluty w wysokości 4,50 zł wiąże się z przychodem podatkowym w wysokości 450 zł, natomiast odbiorca towaru dokonuje zapłaty za towar po kursie 4,00 zł, co prowadzi do powstania po stronie podatnika przychodu w wysokości 400 zł. Tym samym dochodzi do powstania ujemnych różnic kursowych o wartości 50 zł, co powinno znaleźć odzwierciedlenie w prowadzonych przez podatnika rozliczeniach.

Jak podatnik może rozliczyć przychody lub koszty wygenerowane w oparciu o różnice kursowe?

Podatnik, u którego dochodzi do powstania ujemnych różnic kursowych powinien o odpowiednie sumy zwiększyć swoje koszty, natomiast przy zaistnieniu u niego dodatnich różnic kursowych zobowiązany jest uwzględnić tę sytuację w swoich przychodach. Ponadto zgodnie z niedawno wprowadzoną zmianą rozliczenia różnic kursowych tj. od stycznia 2012 r. podatnik obliczając różnice kursowe zasadniczo uwzględnia kurs faktycznie zastosowany przy sprzedaży lub kupnie walut obcych czy też otrzymania należności pieniężnych od swego kontrahenta lub zapłaty zobowiązań, chyba że nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu. Wtedy stosuje się kur średni ogłoszony przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

Autorem zagadnienia jest Kancelaria Gach Hulist Mizińska Wawer.