Rachunek rodzinny – dla kogo i w jakim celu

Artykuł omawia procedurę związaną z założeniem rachunku rodzinnego w banku.  

Komornik zajmując w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego rachunek bankowy dłużnika tzw. konto osobiste nie sprawdza, skąd pochodzą znajdujące się na nim środki finansowe. Zdarza się, że zajmowane są świadczenia niepodlegające egzekucji np. świadczenie wychowawcze z Programu „Rodzina 500+”.

Nowy rodzaj rachunku bankowego

Rachunek rodzinny jest to nowy rodzaj rachunku bankowego wprowadzony z dniem 20 sierpnia 2016 r. w wyniku nowelizacji Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe : tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 1988 (ustawa prawo bankowe). [1]   Chroni on środki ze świadczeń niepodlegających egzekucji od zajęcia ich przez komornika.

Z art. 49 ust. 4 niniejszej ustawy wynika, że rachunki rodzinne mogą być prowadzone wyłącznie dla osób fizycznych, którym zostały przyznane świadczenia niepodlegające egzekucji dodatki, zasiłki oraz inne kwoty, o których mowa w art. 833 par. 6 i 7 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) z wyjątkiem świadczeń alimentacyjnych.

Do świadczeń tych należą:

• świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, świadczenia rodzinne,
• dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, dla sierot zupełnych,
• zasiłki dla opiekunów, świadczenia z pomocy społecznej,
• świadczenia integracyjne, świadczenie wychowawcze oraz jednorazowe świadczenie, o którym mowa w art. 10 ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (Dz. U. 2016.1860),
• świadczenia, dodatki i inne kwoty, o których mowa w 31 umowa z rodziną wspierającą ust. 1, art. 80 świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka ust. 1 i 1a, art. 81 dodatek na pokrycie kosztów utrzymania dziecka niepełnosprawnego, art. 83 inne świadczenia przysługujące rodzinie zastępczej lub prowadzącemu rodzinny dom dziecka ust. 1 i 4, art. 84 dofinansowanie kosztów prowadzenia rodzinnego domu dziecka pkt 2 i 3 i art. 140 formy pomocy osobie usamodzielnianej ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, oraz środki finansowe na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego, o których mowa w art. 83 inne świadczenia przysługujące rodzinie zastępczej lub prowadzącemu rodzinny dom dziecka ust. 2 i art. 84 dofinansowanie kosztów prowadzenia rodzinnego domu dziecka pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w części przysługującej na umieszczone w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka dzieci i osoby, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej.

Wpłaty na rachunek rodzinny mogą być dokonywane wyłącznie z rachunków bankowych instytucji wypłacających świadczenia niepodlegające egzekucji. Nie można na niego przekazywać samodzielnie żadnych wpłat (np. alimentów od ojca dziecka, alimentów od małżonka).

Rachunek rodzinny w dowolnie wybranym banku

Rachunek rodzinny można założyć w dowolnie wybranym przez siebie banku, który taki rachunek prowadzi.  W celu otwarcia rachunku rodzinnego wymagane jest zaświadczenie od instytucji wypłacających świadczenia wymienione w art. 833 par. 7 i 7 K.p.c. (np. właściwy ośrodek pomocy społecznej) wraz z podanym numerem rachunku bankowego. Niniejsze zaświadczenie wydawane jest na wniosek osoby zainteresowanej.

… również w SKOK-u

Rachunki rodzinne mogą prowadzić także na rzecz swoich członków Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo – Kredytowe (SKOK-i). Wynika to z art. 13g ust. 1 Ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1450), który został wprowadzony ustawą nowelizującą. [2]

SKOK prowadzi rachunek rodzinny na takich samych zasadach jak banki komercyjne

… bezpłatnie

Zgodnie z art. 52a ust. 1 ustawy prawo bankowe otwarcie i prowadzenie rachunku rodzinnego oraz wypłaty z tego rachunku w banku, w którym rachunek jest prowadzony, są wolne od jakichkolwiek opłat i prowizji. Bank nie pobiera także opłat za wydanie karty płatniczej do rachunku rodzinnego, miesięcznego prowadzenia rachunku oraz wypłat środków z bankomatu należącego do danego banku.

Rachunek rodzinny nieobowiązkowy

Nie ma prawnego obowiązku zakładania przez osoby fizyczne rachunku rodzinnego, ale warto go założyć. Plusem jest tutaj bezpłatne jego prowadzenie oraz gwarancja, że pieniądze wpływające na ten rachunek są wolne od zajęcia egzekucyjnego, ponieważ komornik nie ma do nich dostępu.

Podstawa prawna:

– art. 49 ust. 4 , art. 52a ust1i 2 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 1988),

– art. 13 g ust. 1 Ustawy  z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1450),

– art. 833 par. 6 i 7 Kodeksu postępowania cywilnego.

Objaśnienia:

[1] Obowiązująca od 20 sierpnia 2016 r. Ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r.,  poz. 1177), wprowadziła rachunek rodzinny do Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 1988) oraz do Ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1450)

[2] Tamże

Stan prawny na 12 lipca 2017 roku

Wanda Książek