Proporcjonalny zwrot kosztów kredytu konsumenckiego – kiedy jest możliwy

Zaciągnięcie kredytu konsumenckiego [1] po dniu 18 grudnia 2011 r. wiąże się nie tylko ze spłatą pożyczonej kwoty. Dochodzą do tego także koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z zawartą umową. Są to odsetki, opłaty, prowizje, a także koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie    jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach. Wynika to z art. 5 ustawy o kredycie konsumenckim.

Kredytobiorca może spłacić zobowiązanie finansowe przed terminem

W świetle art. 48 ustawy o kredycie konsumenckim konsument ma prawo w każdym czasie do spłaty całości lub części kredytu przed terminem określonym w umowie.

Konsument, który spłacił zobowiązanie finansowe wcześniej niż wynikało to z zawartej umowy z bankiem powinien otrzymać proporcjonalny zwrot całkowitego kosztu kredytu. Stanowi o tym art. 49 niniejszej ustawy zgodnie z którym w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.

Konsumenci często o tym nie wiedzą

W przypadku wcześniejszej spłaty kredytu  kredytodawca powinien zwracać proporcjonalną część poniesionych kosztów. Potwierdza to :

• wspólne stanowisko Rzecznika Finansowego i Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) z 16 maja 2016 r., zgodnie z którym „(…) w  przypadku  wcześniejszej  spłaty  kredytu  następuje  obniżenie  wszystkich możliwych  kosztów  kredytu,  niezależnie  od  ich  charakteru,  z  tymże  wyjątkiem,  iż redukcja ta ma charakter proporcjonalny w tym sensie, że odnosi się do okresu od dnia faktycznej spłaty kredytu do dnia ostatecznej spłaty określonej w umowie” [2] oraz
• wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 19 września 2019 r. w sprawie o sygn. akt C-383/18 (Lexitor ) [3].

Prezes UOKiK wyraża pogląd,  „(…) że metoda obliczania kwoty obniżenia kosztów kredytu, która zapewni odpowiednio wysoki poziom ochrony konsumentów, to metoda liniowa. Metoda ta zakłada proporcjonalne obniżenie całkowitego kosztu kredytu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono okres kredytowania” [4].

UOKiK zachęca kredytobiorców do składania reklamacji. „Terminy przedawnienia roszczeń wynoszą 10 lat dla spłat dokonanych przed 9 lipca 2018 r., 6 lat dla spłat dokonanych po tej dacie”- podkreśla.

Co powinien zawierać wniosek o proporcjonalny zwrot kosztów kredytu konsumenckiego?

Wniosek o proporcjonalny zwrot kosztów kredytu konsumenckiego powinien zawierać:

• miejsce i datę jego sporządzenia,
• oznaczenia wnioskodawcy (PESEL, imię, nazwisko, adres, telefon /e- mail ),
• oznaczenie banku (nazwa i adres banku),
• tytuł wniosku,
• petitum wniosku, czyli to o co wnosi wnioskodawca,
• dane dotyczące spłaconego wcześniej zobowiązania finansowego (numer umowy i data jej zawarcia),
• sposób przekazania zwracanych środków np. na podany nr rachunku bankowego,
• sposób powiadomienia o załatwieniu reklamacji np. na adres korespondencyjny lub elektroniczny (e- mail),
• podpis wnioskodawcy.

W petitum wniosku należy powołać się na art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim oraz wyrok TSUE z dnia 11 września 2019 r. Wniosek można dostarczyć osobiście do banku lub wysłać go drogą pocztową, najlepiej jako list polecony za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.

Kiedy bank odpowie na złożoną reklamację?

Bank udzieli informacji bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania reklamacji. Stanowi o tym art. 6 ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym [5].

W sprawach spornych pozostaje kontakt z Rzecznikiem Finansowym, a w ostateczności wystąpienie z powództwem do sądu.

Źródło: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Podstawa prawna:

– art. 3, art. 5 pkt 6, art. 48, art. 49 Ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tekst jedn. Dz.U. 2019.1083)

Objaśnienie:

[1] Definicje kredytu konsumenckiego zawiera art. 3 ustawy o kredycie konsumenckim tj. Ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tekst jedn. Dz.U. 2019.1083)

[2] Stanowisko Rzecznika Finansowego i Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie interpretacji art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim – https://rf.gov.pl/pdf/Stanowisko_UOKiK_RzF_1605016.pdf  (dostęp w dniu 21 lipca 2020 r.)

[3] wyrok TSUE z dnia 19 września 2019 r. (sygn. akt C-383/18) – http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?docid=217625&doclang=PL (dostęp w dniu 21 lipca 2020 r.

[4] Stanowisko Prezesa UOKiK ws. interpretacji art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim w kontekście wyroku TSUE- https://finanse.uokik.gov.pl/kredyty-konsumenckie/stanowisko-prezesa-uokik-ws-interpretacji-art-49-ustawy-o-kredycie-konsumenckim-w-kontekscie-wyroku-tsue (dostęp w dniu 21 lipca 2020 r.)

[5] ustawa o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym: Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym (tekst jedn. Dz.U. 2019.2279)

Stan prawny na dzień 21 lipca 2020 roku

Wanda Książek – współpracownik Portalu