Prawo konsumenckie 2017: Reklamacja z tytułu rękojmi – podstawowe zasady (1)

Rękojmia i gwarancja to dwie różne formy reklamacji towaru. W pierwszej części artykułu  znajdują się odpowiedzi na pytania:

1. Czym jest rękojmia?
2. Ile wynosi jej termin?
3. Czy konsument ma prawo do reklamacji towaru, gdy zakupił go na wyprzedaży albo towar był już używany?
4. Czy można reklamować towar, gdy … sklepu już nie ma?

Wybór uprawnienia

Konsument, który dokonuje zakupu towaru w sklepie stacjonarnym przedsiębiorcy, poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość ma prawo oczekiwać, że tenże towar nie posiada wad fizycznych ani prawnych. Jeżeli zakupiona rzecz ma takie wady, wówczas konsument ma prawo reklamować zakupiony towar na podstawie rękojmi w sklepie prowadzonym przez przedsiębiorcę lub gwarancji producenta, jeżeli towar jest objęty gwarancją.

Ważne !

Na podstawie art. 579 § 1. Kodeksu cywilnego (K.c.) kupujący może realizować  uprawnienia z rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji. Co istotne, „(…) udzielenie gwarancji nie wyłącza, nie ogranicza i nie zawiesza uprawnień kupującego z tytułu rękojmi”. [1]

Rękojmia, czyli co?

[emaillocker]

Z art. 556 K.c. wynika, że rękojmia za wady to ustawowa odpowiedzialność sprzedawcy (przedsiębiorca) za wady fizyczne i prawne rzeczy sprzedanej. Wada fizyczna towaru została zdefiniowana w art.556[1] K.c., a wada prawna w art. 556[3] K.c.

Wada fizyczna jest wtedy, gdy: pralka nie wiruje prania, buty kupione jako nieprzemakalne – przemakają, inny jest  rok produkcji samochodu niż ten który został podany w umowie (wyrok SN z dnia 20 lipca 1990 r., I CR 528/90), samochód  posiada sfałszowany dowód rejestracyjny (Postanowienie SN  z dnia 28 listopada 1997 r. , II CKN 459/97), towar X wydany bez instrukcji obsługi w języku polskim,  telefon komórkowy wydany bez ładowarki, która jest w oferowanym zestawie.

Przykładem wady prawnej jest: sprzedane mieszkanie obciążone umową dożywocia na rzecz osoby trzeciej lub kredytem hipotecznym, samochód zakupiony w komisie jest kradziony, ma współwłaściciela lub jest objęty zastawem rejestrowym albo skarbowym.

Ile wynosi termin rękojmi za wady

Na świetle art. 568 § 1. K.c.  sprzedawca (przedsiębiorca) odpowiada na podstawie rękojmi za wady sprzedanego  towaru  „(…) przed upływem dwóch lat, a gdy chodzi o wady nieruchomości – przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu”.  Jeżeli kupującym jest konsument, który nabywa towar używany, wówczas  okres rękojmi zostaje skrócony do „nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy kupującemu”.

Co ważne, do umów sprzedaży konsumenckiej odnosi się także art. 556[2] K.c. zgodnie z którym, jeżeli kupującym jest konsument, a wada fizyczna została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania towaru zachodzi domniemanie, że wada lub jej przyczyna istniała już w chwili wydania towaru kupującemu. „Przyjęcie przedmiotowego domniemania powoduje, że konsument nie będzie musiał wykazywać, ze wada lub jej przyczyna istniały w chwili przejścia na niego niebezpieczeństwa”. [2] Po upływie roku od dnia wydania rzeczy konsument musi  udowodnić fakt istnienia wady (art. 6 K.c.).

Przykład: Spodnie z jeansu zakupione za 180 zł  zostały wykonane z materiału gorszej jakości i po 5 miesiącach straciły swój pierwotny kolor.

Ważne!

Przy sprzedaży dokonywanej pomiędzy przedsiębiorcami, terminy odpowiedzialności za wady fizyczne lub prawne rzeczy mogą zostać rozszerzone, ograniczone  lub wyłączone (art. 558 § 1.K.c.).

Reklamacja towarów  z wyprzedaży i rzeczy używanych

Konsument może reklamować towar zakupiony na wyprzedaży sezonowej, towar będący aktualnie w promocji oraz towar używany.

Reklamację towaru zakupionego na wyprzedaży lub w promocji z tytułu rękojmi można zgłaszać  w ciągu 2 lat od jego wydania i w ciągu  1 roku od momentu zauważenia wady. Jeżeli powodem obniżenia ceny towaru była jego konkretna wada o której sprzedawca poinformował konsumenta w chwili  zakupu (np. uszkodzony suwak), wtedy  reklamując towar konsument zgłasza  sprzedawcy inną wadę fizyczną towaru niż ta z powodu której towar został przeceniony.

Można  reklamować także towar kupiony z tzw. drugiej ręki”. Będzie to przykładowo:  odzież używana, sprzęt używany np. kosiarka ogrodowa,  samochód używany (umowa z komisem). Czas reklamacji wynosi nie mniej niż rok od dnia zakupu (art. 568 § 1. zd. 2 K.c. ).  W przypadku, gdy kupiona rzecz np. telefon lub samochód pochodzi przykładowo z kradzieży, wówczas konsument nie ma  ustawowego prawa do reklamacji.

Reklamacja, gdy sklep został zlikwidowany – czy jest możliwa?

Dane przedsiębiorcy widnieją na  paragonie zakupowym  lub na wystawionej fakturze VAT.

Może zdarzyć się taka sytuacja, że w ciągu 2 lat od dnia zakupu towaru sklep stacjonarny przedsiębiorcy już nie istnieje albo przedsiębiorca zlikwidował swoją działalność gospodarczą. Co wtedy?

Przykładowo przedsiębiorca mógł zamknąć jeden ze swoich sklepów z powodu uzyskiwania małych dochodów albo zmienić jego lokalizację, ale może mieć jeszcze drugi sklep. Konsument może wówczas  złożyć reklamację w nowo przeniesionym pierwszym sklepie  albo w drugim sklepie. Jest to już jego wybór.  Działalność firmy może zostać zawieszona albo zlikwidowana, ale to nie zwalnia przedsiębiorcy od odpowiedzialności z rękojmi.

W okresie zawieszenia swojej działalności gospodarczej przedsiębiorca wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa. Oznacza to, że m.in. przyjmuje i rozpatruje  reklamacje  konsumenckie z tytułu  rękojmi (art. 14a pkt 5. Ustawy  z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej – Dz.U. 2016.1829). Likwidacja firmy nie zwalnia go także z  tego obowiązku.  Co istotne, w sprawach spornych związanych z działalnością firmy przedsiębiorca może być pozwany do sądu.

Konsument zawsze może skorzystać z pomocy miejskiego lub powiatowego rzecznika konsumentów. Do ich kompetencji należy m.in.

• bezpłatne poradnictwo prawne w zakresie ochrony interesów konsumentów,
• występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów,
• wytaczanie powództwa na rzecz konsumentów oraz wstępowanie, za ich zgodą, do toczącego się postępowania w sprawach o ochronę interesów konsumentów. [3]

Podstawa prawna:

– art. 14a pkt 5. Ustawy  z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej – Dz.U. 2016.1829\

– art. 556 – 556[1], art. 556[3],  art. 558 § 1., art. 568 § 1. art. 579 § 1.  Kodeksu cywilnego

Objaśnienia

 [1] Cyrul – Kubiak A. [w:] Templin- Kaczmarek B, Stec P., Szostek D. (red) , Ustawa o prawach konsumenta Kodeks cywilny (wyciąg), Warszawa 2014, s.522

[2] Janeta J. [w:] Namysłowska M, Lubasz D. (red. naukowa), Ustawa o prawach konsumenta Komentarz,  Warszawa 2015, s. 436

[3] https://uokik.gov.pl/rzecznicy.php (dostęp w dniu 15 maja 2017 r.)

Stan prawny na 15 maja 2017 r.

[/emaillocker]

Wanda Książek