Prawo konsumenckie 2017: Odstąpienie od umowy zawartej na odległość (4)

Niniejszy artykuł omawia zamknięty katalog umów, od których konsumentowi nie przysługuje prawo odstąpienia. 

W art. 38 Ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta  (tekst jedn. Dz.U. 2017.683) ustawodawca wprowadził rodzaje umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość od których konsument nie może odstąpić. Są to:

1. Umowy o świadczenie usług, które przedsiębiorca wykonał za wyraźną zgodą konsumenta po wcześniejszym poinformowaniu go o tym, że po ich wykonaniu nie może odstąpić od umowy

Zgoda konsumenta na wykonanie danej usługi nie może być domyślna. Literatura prawnicza podaje, że powinno to być „(…) oświadczenie konsumenta, wyrażające w sposób jednoznaczny i bezwarunkowy wolę uzyskania świadczenia. Oświadczenie takie nie musi jednak przyjąć formy pisma, będzie nim także zaznaczenie odpowiedniego pola wyboru w formularzu elektronicznym”. [1]

Przykład: wywołanie odbitek fotograficznych

2. Umowy, w których cena lub wynagrodzenie zależą od wahań na rynku finansowym, nad którym przedsiębiorca nie sprawuje kontroli, i które mogą wystąpić przed upływem terminu odstąpienia od umowy

„Pojęcie rynku finansowego nie ma swojej definicji ani w ustawie o prawach konsumenta, ani w innym akcie prawnym. (…) Przez pojęcie wahań na rynku finansowym (…) – należy rozumieć procesy kształtowania się cen instrumentów finansowych i innych wartości stanowiących przedmiot obrotu finansowego”. [2]

Przykłady: zakup złota na giełdzie, zakup waluty dokonany w kantorze internetowym, „umowa sprzedaży paliwa, którego cena podlega licznym wahaniom i w głównej mierze jest uzależniona od makroekonomicznych czynników pozostających poza wpływem sprzedawcy”. [3]

3. Umowy w których świadczenia są wykonywane na indywidualne zamówienie konsumenta zgodnie z jego projektem lub służące zaspokojeniu jego własnych potrzeb

Przykłady: wykonanie kubka ozdobnego ze zdjęciem dostarczonym przez konsumenta, wykonanie kalendarza ze zdjęciami dzieci konsumenta, uszycie sukienki na zamówienie, wykonanie wizytówek z podanymi przez konsumenta danymi, wykonanie mebli na zamówienie.

4. Umowy w których przedmiotem świadczenia jest rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu lub mająca krótki termin przydatności do użycia

Przykład: zakup mleka dla małego dziecka w sklepie internetowym.

5. Umowy, w których przedmiotem jest towar dostarczany w zapieczętowanym opakowaniu

Przykłady: lekarstwa, suplementy diety, artykuły medyczne (np. bandaże), artykuły. higieniczne (np. podpaski), kosmetyki (np. kremy), bielizna osobista, a także „(…) szminki lub materace (o ile nie zostały rozpieczętowane przez konsumenta po ich dostarczeniu)”. [4]

6. Umowy, których przedmiotem świadczenia są rzeczy, które po dostarczeniu nierozłącznie połączone z innymi rzeczami ze względu na swój charakter, zostają nierozłącznie połączone z innymi rzeczami

Przykłady: paliwo, „(…) które po dostarczeniu jest z natury nierozłączne z innymi przedmiotami” [5] , drzewko zakupione w sklepie internetowym, które konsument posadził na własnej działce, farby malarskie.

7. Umowy, których przedmiotem są szczególne rodzaje napojów alkoholowych, w których cena została uzgodniona przy zawarciu umowy sprzedaży, a których dostarczenie może nastąpić dopiero po upływie 30 dni i których wartość zależy od wahań rynku, nad którym przedsiębiorca nie ma kontroli

Przykład: wysokogatunkowe alkohole (np. whisky) lub wina kolekcjonerskie, których ceny są regulowane na giełdzie.

8. Umowy, których przedmiotem jest naprawa lub konserwacja

Przykłady: wezwanie ślusarza do awaryjnego otwarcia drzwi do mieszkania (np. z powodu zagubienia kluczy lub uszkodzenia zamka antywłamaniowego), wezwanie informatyka do zepsutego komputera, wezwanie hydraulika w celu usunięcia awarii w mieszkaniu, wezwanie serwisanta do naprawy sprzętu RTV/AGD.

9. Umowy, których przedmiotem świadczenia są nagrania dźwiękowe lub wizualne albo programy komputerowe dostarczane w zapieczętowanym opakowaniu, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu

Przykłady: otwarcie zafoliowanego przez producenta filmu DVD lub płyty muzycznej, otwarcie zabezpieczonej folią gry na konsolę lub komputer.

10. Umowy o dostarczanie dzienników, periodyków lub czasopism, z wyjątkiem umowy o prenumeratę.

Konsument poznaje treść zakupionego niniejszego tytułu wydawniczego. Po ich przeczytaniu „(…) tracą znaczenie dla osoby, która się z nimi zapoznała. Ponadto bezwartościowe byłyby dzienniki lub tygodniki, w sytuacji kiedy istniałaby możliwość ich odstąpienia po upływie terminu aktualności”. [6]

11. Umowy zawarte w drodze aukcji publicznej

W art. 2 pkt 6 nowej ustawy konsumenckiej ustawodawca podał, że aukcja publiczna jest to sposób zawarcia umowy, który  polega na składaniu organizatorowi aukcji w ramach przejrzystej procedury konkurencyjnych ofert przez konsumentów, którzy w niej fizycznie uczestniczą lub mogą uczestniczyć, i w której zwycięski oferent jest zobowiązany do zawarcia umowy. Co ważne, aukcją publiczną nie będzie aukcja prowadzona w Internecie np. na portalu Allegro, ani też sprzedaż nieruchomości zajętych przez komornika w postępowaniu egzekucyjnym.

Przykład: licytacja obrazów w określonym domu aukcyjnym

12. Umowy o świadczenie usług w zakresie zakwaterowania, innych niż do celów mieszkalnych, przewozu rzeczy, najmu samochodów, gastronomii, usług związanych z wypoczynkiem, wydarzeniami rozrywkowymi, sportowymi lub kulturalnymi, jeżeli w umowie oznaczono dzień lub okres świadczenia usługi

Przykłady: zakup biletu na mecz, na koncert lub do kina, rezerwacja pobytu w hotelu, pensjonacie lub ośrodku wypoczynkowym, wynajęcie samochodu na kilka dni. Zdarza się, że przedsiębiorca umożliwi zwrot, ale jest to jedynie jego dobra wola.

13 Umowy o dostarczanie treści cyfrowych, które nie są zapisane na nośniku materialnym, jeżeli spełnianie świadczenia rozpoczęło się za wyraźną zgodą konsumenta przed upływem terminu do odstąpienia od umowy i po poinformowaniu go przez przedsiębiorcę o utracie prawa odstąpienia od umowy

Chodzi tutaj o świadczenie elektroniczne, czyli „(…) m.in. oprogramowanie dostępne on-line, e–booki, pliki dźwiękowe, gry komputerowe (przy użyciu techniki, umożliwiającej ich pobranie lub przesłanie bez użycia trwałego nośnika), jak również świadczenia przekazywane on-line za pomocą mediów strumieniowych (tzw. streaming), np. filmy, muzyka (internetowe radio i telewizja)”. [7]

Objaśnienia

[1] Bar G. [w:] Templin- Kaczmarek B, Stec P., Szostek D. (red), Ustawa o prawach konsumenta Kodeks cywilny (wyciąg), Warszawa 2014, s. 192

[2] ] Chomiczewski W. [w:] Namysłowska M., Lubasz D. (red.), Ustawa o prawach konsumenta Komentarz, Warszawa 2015, s. 324

[3] Bar G. [w:] Templin – Kaczmarek B, (…)  Ustawa o prawach ………, .s. 192

[4] Płuciennik A., Kluska M., Wanio G., Ustawa o prawach konsumenta Umowy zawierane przez Internet Praktyczny Komentarz, Warszawa 2015, s. 115

[5] Tamże, s. 116

[6] Bar G. [w:] Templin – Kaczmarek B, (…)  Ustawa o prawach ………, .s. 195

[7] Tamże, s.196

Podstawa prawna: – art. 2 pkt 6 , art. 38 Ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (tekst jedn. Dz.U. 2017.683)

Stan prawny na 10 maja 2017 roku

Wanda Książek