Zdarzają się w życiu sytuacje, gdy dochodzi do zajęcia wynagrodzenia za pracę przez komornika. Zajęcie takie może być związane z niealimentacją jak i z innymi przyczynami. Kwota wolna od potrąceń zależy także od wielkości etatu na jaki jesteśmy zatrudnieni, gdyż ulega ona proporcjonalnemu zmniejszeniu w stosunku do wymiaru czasu pracy.
Jeżeli dochodzi do zajęcia niealimentacyjnego (tj. z innych tytułów niż dochodzenie alimentów) potrącenia może dokonać pracodawca maksymalnie do wysokości połowy wynagrodzenia z obowiązkiem zachowania pracownikowi kwoty wolnej. Kodeks pracy (tekst jednol. Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.) dokładnie określa wolną od potrąceń kwotę, którą jest kwota pensji w wysokości:
– minimalnego wynagrodzenia za pracę, gdy chodzi o pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy (po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz inne należności niż świadczenia alimentacyjne);
– 75% wynagrodzenia minimalnego – w przypadku potrącania zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi;
– 90% wskazanego wynagrodzenia, gdy należy potrącić pracownikowi kary pieniężne w związku z naruszeniem przez pracownika jego obowiązków (nieprzestrzeganie przepisów bhp lub przepisów przeciwpożarowych, stawianie się do pracy w stanie nietrzeźwości, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia czy spożywanie alkoholu w czasie pracy).
Istotne jest, że kwota wolna od potrąceń z umowy o pracę nie jest stosowana w przypadku potrąceń alimentacyjnych, gdzie pracodawca ma prawo do potrącenia aż 60% pensji netto.
Ważne jest także, że do potrącenia z wynagrodzenia pracownika świadczenia niealimentacyjnego pracodawca nie potrzebuje zgody pracownika.
Może się również zdarzyć, że potrącenie z umowy o pracę dokonywane będzie w zakresie pracownika niepełnoetatowego, nawet jeśli jego pensja nie jest co najmniej równa minimalnemu wynagrodzeniu za pracę.
W takiej sytuacji musi dojść do proporcjonalnego obniżenia do wymiaru etatu takiego pracownika. Pracodawca powinien obliczyć maksymalną wartość świadczenia niealimentacyjnego do potrącenia bez naruszenia kwoty wolnej. Jeżeli potrącenie będzie zbyt duże należy je zmniejszyć, aby zachować kwotę wolną.
Przy ustalaniu kwoty wolnej od podatku należy wziąć pod uwagę, czy pracownik ma prawo do odliczenia ulgi podatkowej lub w stosunku do niego stosuje się podwyższone koszty uzyskania przychodu.
Potrącenia z umowy o pracę nie mogą objąć świadczenia urlopowego. To świadczenie posiada charakter socjalny bez cech wynagrodzenia (nie korzysta z ochrony przewidzianej przepisami prawa pracy). Natomiast świadczenie to podlega zajęciu w trybie „egzekucji z innych wierzytelności”. W sytuacji zajęcia tego świadczenia może zostać dokonane nawet w pełnej wysokości, gdyż nie podlega ochronie. Z kolei nagroda roczna stanowi jeden z elementów pensji pracowniczej i podlega zajęciu podobnie jak wynagrodzenie za pracę.
Zasady związane z dokonywaniem potrąceń znajdują się w art. 87-91 Kodeksu pracy.
WW.
