Posiadanie samoistne – warunek zasiedzenia nieruchomości

W dniu 11 sierpnia 2016 r. SN w sprawie o sygn. I CSK 504/15, wskazał, że:

„1. Ustalenie przez sąd, że działką nikt się nie zajmuje oraz że brakuje nawet urządzeń utrudniających dostanie się na jej teren, co skutkuje degradacją nieruchomości, jest wystarczającą podstawą dla oceny, że dana działka nie pozostawała w posiadaniu samoistnym, co wykluczało możliwość jej zasiedzenia.

2. Posiadanie cudzej rzeczy, aby mogło być uznane za samoistne, a więc wywołujące skutek prawny zasiedzenia, nie może ograniczać się do wewnętrznego przekonania posiadacza, lecz musi być dostrzegalnym z zewnątrz jego postępowaniem z rzeczą jak właściciel. Posiadaczem samoistnym jest więc ten, którego zakres faktycznego władania rzeczą jest taki sam, jak właściciela i który znajduje się w położeniu pozwalającym na korzystanie z rzeczy w taki sposób, jak może to uczynić właściciel”.

Przedmiotowy wyrok wydany został w sytuacji, w której z przeprowadzonych dowodów wynikało, że działka będąca przedmiotem potencjalnego zasiedzenia nie była w ogóle użytkowana. Sąd odwoławczy stwierdził wprost, że świadkowie potwierdzili, iż działką tą nikt się nie zajmuje oraz że brakuje nawet urządzeń utrudniających dostanie się na jej teren, co skutkuje degradacją nieruchomości.

W konsekwencji SN stwierdził, że „Posiadanie cudzej rzeczy, aby mogło być uznane za samoistne, a więc wywołujące skutek prawny zasiedzenia, nie może ograniczać się do wewnętrznego przekonania posiadacza, lecz musi być dostrzegalnym z zewnątrz jego postępowaniem z rzeczą jak właściciel. Posiadaczem samoistnym jest więc ten, którego zakres faktycznego władania rzeczą jest taki sam, jak właściciela i który znajduje się w położeniu pozwalającym na korzystanie z rzeczy w taki sposób, jak może to uczynić właściciel (postanowienie SN z dnia 31 stycznia 2013 r.,  II CSK 262/12, wyrok SN z dnia 19 grudnia 2000 r., V CKN 164/00).

Dla wyjaśnienia zgodnie z art. 172 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

„§ 1. Posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).

2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze”.

Z przepisu tego jasno wynika zatem, że wykazanie posiadania samoistnego jest jednym z warunków zasiedzenia nieruchomości.  Bez posiadania samoistnego nie ma mowy o zasiedzeniu.

 MM.