Jednym z punktów w porządku obrad zwyczajnego zgromadzenia wspólników w spółce z o.o. czy zwyczajnego walnego zgromadzenia w spółce akcyjnej pozostaje powzięcie uchwały o podziale zysku lub pokryciu straty. O ile tematyka podziału zysku nie budzi z reguły wątpliwości, o tyle kwestia sposobów pokrycia straty nasuwa wiele zastrzeżeń prawnych.
Strata spółki netto może zostać pokryta:
– z kapitału zapasowego lub rezerwowego,
– z niepodzielonego zysku z lat ubiegłych,
– z zysku wypracowanego w latach przyszłych,
– z dopłat dokonanych przez wspólników,
– poprzez obniżenie kapitału zakładowego spółki.
Podstawowym sposobem pokrycia straty finansowej pozostaje zaczerpnięcie środków z kapitału zapasowego. Kapitał zapasowy jest to fundusz majątku własnego spółki, którego środki przechowywane są z przeznaczeniem na zaspokajanie strat finansowych. Z kolei kapitał rezerwowy jest to fundusz majątku powstały na mocy umowy lub statutu spółki, którego środki przechowywane są z przeznaczeniem na pokrycie szczególnych strat lub wydatków (np. wypłata dywidendy w latach przyszłych lub na cele inwestycyjne). Środki zgromadzone w kapitale rezerwowym mogą zostać przeznaczone na pokrycie straty finansowej na mocy stosownej uchwały zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia. W spółce z o.o. nie ma co do zasady obowiązku tworzenia kapitału zapasowego czy rezerwowego. Natomiast w spółce akcyjnej kapitał zapasowy tworzy się obligatoryjnie, zaś kapitały rezerwowe fakultatywnie. Do kapitału zapasowego w spółce akcyjnej przelewa się co najmniej 8% zysku za dany rok obrotowy, dopóki kapitał ten nie osiągnie kwoty stanowiącej równowartość jednej trzeciej kapitału zakładowego. Kapitał zapasowy w spółce akcyjnej zasilają też m.in. nadwyżki osiągnięte przy emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej oraz dopłaty, które uiszczają akcjonariusze w zamian za przyznanie szczególnych uprawnień ich dotychczasowym akcjom, o ile te dopłaty nie będą użyte na wyrównanie nadzwyczajnych odpisów lub strat.
Jeżeli zysk uzyskany przez spółkę w latach ubiegłych nie został podzielony, spółka może podjąć decyzję co do pokrycia obecnej straty z tegoż zysku. Pokrycie straty spółki może również nastąpić z zysku wypracowanego w latach przyszłych.
Strata spółki może być także wyrównana z dopłat wniesionych przez wspólników. Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, iż ten sposób pokrycia straty odnosi się jedynie do spółki z o.o. W spółce akcyjnej dopłaty mają zupełnie inny charakter i związane są jedynie z uzyskaniem tzw. akcji uprzywilejowanych. Powzięcie uchwały w sprawie wniesienia dopłat w spółce z o.o. jest możliwe tylko w wypadku, gdy umowa spółki przewiduje taką możliwość. W sytuacji, gdy umowa spółki milczy w tym temacie, a wspólnicy chcieliby powziąć uchwałę w sprawie dopłat, konieczna jest uprzednia zmiana umowy spółki. Dopłaty określa się w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziałów posiadanych przez poszczególnych wspólników. Dopłaty powinny być nakładane i uiszczane równomiernie w stosunku do udziałów. Uchwała w sprawie dopłat powinna zawierać wysokość dopłat oraz terminy wpłat.
Najbardziej złożonym sposobom pokrycia straty jest obniżenie kapitału zakładowego spółki. Obniżenie kapitału zakładowego może nastąpić przez umorzenie udziałów (akcji) lub zmniejszenie ich wartości nominalnej. Wskutek obniżenia kapitału zakładowego, kapitał ten nie może wykazywać wartości mniejszej aniżeli kapitał minimalny. Dla obniżenia kapitału konieczna jest uchwała w przedmiocie zmiany umowy spółki zamieszczona w protokole sporządzonym w formie aktu notarialnego. Obniżenie kapitału zakładowego dokonuje się z chwilą wpisu zmiany do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.
Autor:
Andrzej Jednoralski – aplikant radcowski
Kancelaria Radcy Prawnego „ART”
