Podatnik nie złożył w terminie rocznego zeznania podatkowego PIT – co teraz?

Artykuł omawia instytucję  tzw. czynnego żalu w przypadku, gdy podatnik nie złożył w urzędzie skarbowym rocznego zeznania podatkowego PIT w ustawowym terminie. Złożenie PIT po terminie pociąga bowiem za sobą istotne konsekwencje prawne.

Obowiązek podatnika

Zgodnie z art. 45 ust. 1 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2018.200) podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Termin do złożenia  PIT 2017 minął w dniu 30 kwietnia 2018 r. Zdarzają się sytuację, że podatnik nie zdążył w tym terminie rozliczyć  z urzędem skarbowym. Mógł bowiem w tym czasie chorować, pracować za granicą … .

Odpowiedzialność karnoskarbowa podatnika za złożenie PIT po terminie

W sytuacji gdy podatnik nie złożył zeznania podatkowego w terminie wówczas:

1)  zgodnie z dyspozycją art. 56 par. 4  Kodeksu karnego skarbowego (K.k.s.)  podlega  karze grzywny za wykroczenie skarbowe,

2) z art. 48 par. 2  K.k.s. upoważniony pracownik urzędu skarbowego może nałożyć mandat karny za wykroczenie skarbowe w granicach nieprzekraczających podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.

W świetle art. 53 par. 3 K.k.s. wykroczenie skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Od 1 stycznia 2018 roku  minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 2.100,00 zł  stąd pięciokrotna jego wysokość to 10.500,00 zł . Natomiast gdyby kwota należności publicznoprawnej była wyższa niż kwota 10.500 zł. wówczas osoba fizyczna która złożyła PIT po terminie powinna odpowiadać jak za przestępstwo skarbowe. Wówczas w grę mogą wchodzić także surowsze kary niż grzywna.

W uzasadnieniu prawomocnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 sierpnia 2011 r.  w sprawie I GSK 628/10 czytamy: „Należność publicznoprawna – w rozumieniu kodeksu karnego skarbowego – jest to należność państwowa lub samorządowa, będąca przedmiotem przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Należnością państwową jest podatek stanowiący dochód budżetu państwa (…) (art. 53 § 26 k.k.s.)”. [1]

W jaki sposób podatnik może uniknąć odpowiedzialności karnoskarbowej?

Podatnik może uniknąć odpowiedzialności karnoskarbowej korzystając z instytucji prawa karnego skarbowego tzw. czynnego żalu. Stanowi on samodenuncjację polegającą na zawiadomieniu przez podatnika urzędu skarbowego o popełnieniu przez niego przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.  

Pisaliśmy o tym w artykule:

Czynny żal podatnika wobec urzędu skarbowego jako sposób na uniknięcie kary –

https://lexagit.pl/czynny-zal-podatnika-wobec-urzedu-skarbowego-jako-sposob-unikniecie-kary/

Czynny żal został uregulowany został w art. 16 par. 1 K.k.s. Ustawodawca podaje  w nim, że karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe nie podlega sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.

Podatnik powinien złożyć niezwłocznie zawiadomienie o popełnieniu czynu niedozwolonego, tj. czynny żal na piśmie lub ustnie do protokołu, dopóki urząd skarbowy nie stwierdził jeszcze, że PIT podatnika nie wpłynął w terminie.  Zawiadomienie takie składa się do naczelnika Urzędu Skarbowego razem z zaległym rozliczeniem podatkowym (PIT plus dowód wniesienia niedopłaty podatku wraz z odsetkami, jeżeli wystąpiła).

Wymagania formalne dla zawiadomienia o popełnieniu czynu zabronionego

W Kodeksie karnym skarbowym nie ma wzoru formularza tzw. czynnego żalu. Takie pismo podatnik musi  sobie sam utworzyć.

Powinno ono zawierać:

• datę i miejsce jego sporządzenia,
• imię, nazwisko, nr PESEL i adres podatnika,
• podanie adresata Naczelnik Urzędu Skarbowego , ul. ……….., w ………… (miasto,)
• tytuł pisma: Zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego,
• treść zawiadomienia,
• uzasadnienie zawiadomienia,
• podpis podatnika.

W przykładowej treści Zawiadomienia o popełnieniu czynu zabronionego podatnik może napisać: Na podstawie art. 16 par.  1 Kodeksu karnego skarbowego niniejszym zawiadamiam Naczelnika Urzędu Skarbowego o tym, że  popełniłem wykroczenie skarbowe. Polegało ono na niezłożeniu  w terminie do 30 kwietnia 2018 r. podatkowego zeznania  rocznego PIT – 37  za rok 2017.

Powodem opóźnienia był mój pobyt w szpitalu w okresie od …… do …… 2018 r. Wypis ze szpitala jest w załączeniu. Wraz z powyższym zawiadomieniem składam opóźniony PIT – 37 za rok 2017. Przy popełnieniu powyższego czynu nie współdziałałem z osobami trzecimi.

Zawiadomienie należy własnoręcznie i czytelnie podpisać.

Ważne!

Skorzystanie przez podatnika z instytucji czynnego żalu nie będzie skuteczne, jeżeli podatnik złoży go po otrzymaniu wezwania z urzędu skarbowego w celu złożenia wyjaśnień w sprawie podatkowej albo jest już prowadzone postępowanie kontrolne. Urząd skarbowy wie już wtedy, że podatnik popełnił wykroczenie skarbowe (art. 16 par. 5 K.k.s.).

W wyroku z dnia 28 maja 2013 r., w sprawie II Ka 380/13 Sąd Okręgowy w Zamościu  podkreślił: „(-) udokumentowaną wyraźnie wiadomością o popełnionym przestępstwie lub wykroczeniu skarbowym są informacje o charakterze procesowym (…). W warunkach niniejszej sprawy rzeczywisty walor takiego udokumentowania posiada dopiero informacja stanowiąca załącznik do Zarządzenia nr (…) z dnia 8 marca 2010 r., a sporządzona przez komisarza Skarbowego M. W. w dniu 22 lutego 2012 r. W świetle obowiązujących przepisów oskarżona Z. P. miała prawo do tej daty skorzystać z instytucji tzw. samo denuncjacji określonej w przepisach art. 16 kks”. [2] 

Podsumujmy …

Podatnik, który nie złożył do 30 kwietnia 2018 r. zeznania rocznego np. PIT-37, PIT-36, powinien jak najszybciej je złożyć wraz z zawiadomieniem naczelnika urzędu skarbowego o popełnieniu wykroczenia skarbowego (tzw. czynny żal).  Uniknie w ten sposób mandatu karnego za złożenie PIT po terminie.  

Podstawa prawna:

– art. 45 ust. 1 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ( tekst jedn. Dz.U. 2018.200)

– art. 16 par. 1 i par. 5, art. 48 par. 2, art. 53 par. 3 i par. 26, art. 56 par. 4 Kodeksu karnego skarbowego (tekst jedn. Dz.U. 2017.2226)

Objaśnienie:

[1] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 sierpnia 2011 r.,  I GSK 628/10 http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/E5F3CC4AA2 (dostęp w dniu 16 maja 2018 r.)

[2] Wyrok Sądu Okręgowego w Zamościu z dnia 28 maja 2013 r., II Ka 380/13 http://orzeczenia.zamosc.so.gov.pl/content/$N/153020000001006_II_Ka_000380_2013_Uz_2013-05-28_001 (dostęp w dniu 16 maja 2018 r.)

Stan prawny na 16 maja 2018 r.

Wanda Książek – współpracownik Portalu

Zapraszamy do kontaktu z Kancelarią, jeśli ten artykuł Państwa zainteresował lub potrzebują Państwo więcej informacji.