Odszkodowanie za bezprawie judykacyjne

6 stycznia 2010

1131

W wyroku z dnia 08.12.2009 r., sygn. SK 34/08, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 5 ustawy z dnia 17.06.2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, w zakresie, w jakim wyłącza skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczenia sądu wyrządzającego szkodę, które stało się prawomocne po dniu wejścia w życie ustawy zasadniczej, jest niezgodny z art. 77 ust. 2 w zw. z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Na mocy wskazanej nowelizacji do Kodeksu cywilnego dodany został art. 417 [1] § 2, zgodnie z którym warunkiem dochodzenia odszkodowania za szkodę wyrządzoną wydaniem prawomocnego orzeczenia sądu jest stwierdzenie niezgodności z prawem takiego orzeczenia we właściwym postępowaniu. Za właściwe postępowanie należy uznać przede wszystkim postępowanie ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, uregulowane w art. 424 [1] – 424 [12] Kodeksu postępowania cywilnego. Zaskarżony art. 5 ustawy zmieniającej Kodeks cywilny przesądzał przy tym, że art. 417 [1] § 2 nie znajduje zastosowania do orzeczeń, które uprawomocniły się przed wejściem w życie nowelizacji, czyli przed dniem 01.09.2004 r. Z tego względu w orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, iż skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia – wobec nierozstrzygnięcia przez prawodawcę występującej tu kwestii intertemporalnej – przysługuje wyłącznie od orzeczeń, które stały się prawomocne od tej daty.

Trybunał Konstytucyjny uznał w konsekwencji, iż zakwestionowany art. 5 ustawy zmieniającej Kodeks cywilny zamykał – w przypadku orzeczeń, które uprawomocniły się w okresie od dnia wejścia w życie Konstytucji (tj. od dnia 17.10.1997 r.) do dnia wejścia w życie nowelizacji – drogę sądową do dochodzenia przewidzianego w art. 77 ustawy zasadniczej prawa do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez wydanie orzeczenia sądowego, co tym samym uniemożliwiało realizację tego prawa.

Autor: Olga Woźniak, aplikant radcowski