W drugiej części artykułu o działalności nierejestrowej zostaną omówione obowiązki osoby prowadzącej działalność nierejestrową w świetle obowiązujących przepisów prawnych.
Przypomnijmy …
Z dyspozycji art. 5 ust. 1 ustawy Prawo Przedsiębiorców wynika, że działalność nierejestrowa może być prowadzona przez osobę fizyczną, która w każdym miesiącu nie osiągnie z niej przychodu należnego nie przekraczającego 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym (wartość brutto) oraz w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Sprawdź:
Działalność nierejestrowa – kilka spraw (1)
Działalności nierejestrowej nie trzeba zgłaszać do Centralnej Ewidencji Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), ani też odprowadzać od niej składek ZUS. Wyjątek stanowi wykonanie np. umowy zlecenia na rzecz innego przedsiębiorcy, gdyż podlega się wtedy ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca. W tym jednak przypadku składki ZUS powinny być pobierane przez zleceniodawcę tak jak od każdej zwykłej umowy zlecenia.
Nie ma jednej definicji „działalności gospodarczej”
Działalność nierejestrowa z chwilą jej podjęcia wprowadza zakres obowiązków dla osoby, która ją wykonuje. Obowiązki te wynikają z kilku ustaw, ponieważ każda z nich dla własnych celów inaczej definiuje „przedsiębiorcę” lub „działalność gospodarczą”.
Przykład:
Prowadzenie działalności nierejestrowej w rozumieniu art. 15 ust. 2 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – tekst jedn. Dz.U.2017.1221 (ustawa o VAT) stanowi działalność gospodarczą.
Obejmuje ona zgodnie z tą ustawą wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, a w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Obowiązki osoby prowadzącej działalność nierejestrową – zakres
Obowiązki osoby prowadzącej działalność nierejestrową określa kilka ustaw.
- Przestrzeganie praw konsumentów
W świetle art. 5 ust. 1 ustawy Prawo Przedsiębiorców [1] osoba fizyczna prowadząca działalność nierejestrową nie jest przedsiębiorcą, ale jeżeli prowadzi sprzedaż towarów i usług, wtedy posiada status przedsiębiorcy. Wynika to z art. 43(1) Kodeksu cywilnego zgodnie z którym przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
W relacjach z konsumentami jest ona traktowana jako przedsiębiorca i jeżeli sprzedaż prowadzona jest on-line (np. na Allegro, czy OLX) wówczas należy uwzględniać ustawowe prawa konsumenta [2] tj. prawo do odstąpienia w terminie 14 dni od umowy zawartej na odległość, prawo do reklamacji towaru z tytułu rękojmi.
- Przetwarzanie danych osobowych
Osoba fizyczna prowadząca działalność nierejestrową ma obowiązek wdrożenia przepisów Rozporządzenia RODO. [3] Niniejsze rozporządzenie obowiązuje każdy podmiot, który w krajach należących do Unii Europejskiej gromadzi i przetwarza (wykorzystuje) dane osobowe osób fizycznych np. klientów, pracowników (np. imię i nazwisko, adres, e-mail itp.).
Przetwarzanie danych osobowych to każda czynność związana z ich użyciem, np. zapisywanie, kopiowanie pobieranie, przeglądanie, wykorzystywanie, ujawnianie poprzez przesłanie.
Przykład:
Pan X prowadzi działalność nierejestrową polegającą na naprawie laptopów. Przyjmując laptop do naprawy zapisuje dane osobowe jego właściciela tj. imię, nazwisko, adres, nr telefonu. Są mu one potrzebne np. w celu ewidencyjnym na potrzeby podatku dochodowego od osób fizycznych. Może je wykorzystać także do powiadomienia klientów o wcześniejszym wykonaniu usługi.
Na temat RODO pisaliśmy w artykule:
RODO 2018: Dane osobowe oraz ich przetwarzanie – dane zwykłe (3)
- Prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży
Ustawa o VAT ma swoją definicję działalności gospodarczej. Jest ona potrzebna do ustalenia kto jest podatnikiem VAT. Osoba prowadząca działalność nierejestrową z uwagi na niską wartość sprzedaży (poniżej 200.000 zł) jest zwolniona z VAT [4], ale mimo tego będzie podatnikiem VAT czynnym, jeżeli świadczy usługi podlegające obligatoryjnie opodatkowaniu podatkiem VAT (np. usługi prawnicze lub doradcze). [5]
Podatnicy nie zwolnieni z VAT – ani podmiotowo ani przedmiotowo – są obowiązani prowadzić ewidencję w celu rozliczenia VAT zawierającą dane wynikające z art. 109 ust. 3 ustawy o VAT istotne dla wypełnienia deklaracji VAT.
Z kolei podatnicy, u których sprzedaż jest zwolniona z VAT ze względu na niską wartość przychodu ze sprzedaży są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. W art. 109 ust. 1 ustawy o VAT ustawodawca nie podaje natomiast co powinien zawierać uproszczony rejestr sprzedaży. Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii sugeruje, że powinien on zawierać:
- liczbę porządkową,
- datę sprzedaży,
- wartość sprzedaży,
- wartość sprzedaży narastająco.
W uproszczonym rejestrze sprzedaży mogą znaleźć się dodatkowo „inne informacje, jak np. dowód sprzedaży, czy informacje o rodzaju transakcji” – podkreśla resort przedsiębiorczości. Rejestr można prowadzić w formie papierowej np. w zeszycie. Wszystko to ma na celu m.in. ustalenie w każdym miesiącu progu przychodu należnego (50% wysokości minimalnego wynagrodzenia), który pozwala na prowadzenie działalności nierejestrowej.
- Wystawianie faktur na żądanie kupującego
Prowadzący działalność nierejestrową nie ma obowiązku wystawiania faktur dla wszystkich odbiorców jego towarów oraz usługobiorców. Ma natomiast obowiązek wystawić fakturę na żądanie innego przedsiębiorcy lub osoby fizycznej nie mającej własnej firmy.
Jeżeli jest się czynnym podatnikiem VAT, wówczas należy wystawić fakturę VAT, która powinna zawierać:
- datę wystawienia,
- kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę,
- imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy,
- numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku,
- numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej,
- datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi lub datę otrzymania zapłaty,
- nazwę (rodzaj) towaru lub usługi,
- miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
- cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto),
- kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto,
- wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto),
- stawkę podatku,[6]
- sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku,
- kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku,
- kwotę należności ogółem (art. 106e ust. 1 ustawy o VAT).
Podatnicy, którzy zostali ustawowo zwolnieni z VAT wystawiają faktury zawierające dane z par. 3 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wystawiania faktur. [7]
Faktura dokumentująca powinna zawierać:
- datę wystawienia,
- numer kolejny,
- imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy,
- nazwę (rodzaj) towaru lub usługi,
- miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
- cenę jednostkową towaru lub usługi,
- kwotę należności ogółem.
- Wystawianie rachunków
Według definicji zawartej w Ordynacji podatkowej przez „działalność gospodarczą” – rozumie się każdą działalność zarobkową w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. poz. 646), w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każdą inną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność – do przedsiębiorców.
Art. 87 par. 1 Ordynacji podatkowej [8] podaje: Jeżeli z odrębnych przepisów nie wynika obowiązek wystawienia faktury, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą są obowiązani, na żądanie kupującego lub usługobiorcy, wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi. Takimi „odrębnymi przepisami” są regulacje prawne zawarte w ustawie o VAT oraz wydane rozporządzenia wykonawcze.
Rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi musi zawierać: co najmniej:
- imiona i nazwiska (nazwę albo firmę) oraz adresy sprzedawcy i kupującego bądź wykonawcy i odbiorcy usługi,
- datę wystawienia i numer kolejny rachunku,
- określenie rodzaju i ilości towarów lub wykonanych usług oraz ich ceny jednostkowe,
- ogólną sumę należności wyrażoną liczbowo i słownie.
Wynika to z art. 14 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie naliczania odsetek za zwłokę (…) a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach . [ 9]
Jak widać obowiązki osoby prowadzącej działalność nierejestrową o nie są wcale małe. Niestety to jeszcze nie jest wszystko. Dochodzą dalsze kwestie podatkowe. Będą one tematem następnego artykułu.
Podstawa prawna:
– art. 5 ust. 1 Ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz.U. 2018. 646),
– art. 15 ust. 1 i 2, art. 106e ust. 1, art. 109 ust. 1 i ust. 3 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ( tekst jedn. Dz.U.2017.1221 )
– art. 87 par. 1. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa ( tekst jedn. Dz.U.2018.800)
Źródło:
Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii – https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/zakladanie-firmy/chce-wiedziec-jak-zalozyc-wlasna-firme/zanim-zdecydujesz-sie-na-wlasna-firme/kiedy-nie-musze-rejestrowac-dzialalnosci
Objaśnienie:
[1] ustawa Prawo Przedsiębiorców : Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz.U. 2018. 646).
[2] ustawa o prawach konsumenta: Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (tekst jedn. Dz.U. 2017. 683)
[3] RODO: Ogólne Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych 2016/679 (RODO) obowiązujące od dnia 25 maja 2018 r.
[4] art. 113 ust. 1 ustawy o VAT
[5] art. 113 ust. 13 pkt 2 ustawy o VAT.
[6] Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT od 1.01.2011 r. do 31.12.2018 r. stawka podatku wynosi 23%.
[7] Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 03 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz. U. z 2013 r. poz. 1485)
[8] Ordynacja podatkowa : Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa ( tekst jedn. Dz.U.2018.800)
[9] Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (Dz. U. 2005.165.1371)
Stan prawny na 15 listopada 2018 roku
W.K.
Masz pytania związane z tematem artykułu, bądź chcesz skonsultować swój problem prawny z zakresu prawa lub podatków?
