Zarówno dla inwestora jak i akcjonariusza spółki publicznej bardzo ważna jest wiedza na temat struktury akcjonariatu oraz siły głosu poszczególnych akcjonariuszy na walnym zgromadzeniu spółki publicznej. Dysponując tymi informacjami inwestor, który nosi się z zamiarem nabycia udziałów w spółce publicznej bądź jej obecny akcjonariusz, są w stanie określić swoją pozycję w przypadku posiadania określonego pakietu akcji.
Wiedza taka sprzyja zatem podejmowaniu racjonalnych decyzji w stosunku do spółki w kwestii zwiększania, czy zmniejszania swojego udziału kapitałowego w spółce publicznej. Pozwala również w przybliżeniu określić następstwa zmiany stopnia zaangażowania akcjonariusza na jej działalność. To właśnie zapewnienie transparentności zmian w ogólnej liczbie głosów na walnym zgromadzeniu spółki publicznej legło u podstaw nałożenia obowiązku informacyjnego z art. 69 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (t.j. Dz.U.2009 Nr 185 poz. 1439 ze zm.).
Przepis ten wprowadza wymóg informowania Komisji Nadzoru Finansowego oraz spółki publicznej o osiągnięciu lub przekroczeniu w górę albo w dół określonego w przepisie progu procentowego ogólnej liczby głosów. Należy pamiętać, że obowiązek informacyjny związany jest nie tylko z nabywaniem lub zbywaniem akcji spółki publicznej. Powstaje również w przypadku zmiany stanu posiadania akcji wynikającego z każdej innej przyczyny, w tym np. z umorzenia akcji innego akcjonariusza.
Na dokonanie zawiadomienia, zgodnie z art. 69 ustawy o ofercie publicznej, są dwa terminy. Jeśli zmiana udziału w ogólnej liczbie głosów nastąpiła w związku z nabyciem akcji spółki publicznej w transakcji zawartej na rynku regulowanym (GPW) – zawiadomienia należy dokonać w ciągu sześciu dni sesyjnych od dnia zawarcia transakcji. Jeżeli natomiast zmiana wynika ze zdarzenia prawnego zaistniałego poza rynkiem regulowanym, termin wynosi cztery dni robocze, liczone od chwili pozyskania takiej informacji przez akcjonariusza
Obowiązek informacyjny powstaje w przypadku osiągnięcia lub przekroczenia wskazanych w niniejszym przepisie progów ogólnej liczby głosów w spółce publicznej. Zatem jeśli akcjonariusz posiadał wcześniej pakiet akcji uprawniających do 5% głosów na walnym zgromadzeniu spółki publicznej, a w wyniku transakcji nabycia zwiększył swój udział, ale nie przekroczył 10% ogólnej liczby głosów, to nie podlega on obowiązkowi z art. 69 ustawy o ofercie publicznej.
Obowiązek dokonania zawiadomienia obejmuje również przypadki zmiany dotychczas posiadanego udziału ponad 10% ogólnej liczby głosów o co najmniej 2% ogólnej liczby głosów w spółce publicznej, której akcje są dopuszczone do obrotu na rynku oficjalnych notowań giełdowych. Natomiast w spółce publicznej, której akcje są dopuszczone do obrotu na innym rynku regulowanym niż określony powyżej, obowiązek powstaje w przypadku zmiany o co najmniej 5% ogólnej liczby głosów. Jeżeli jednak akcjonariusz dysponuje pakietem akcji uprawniającym do ponad 33% głosów w spółce publicznej, wtedy zmiana posiadanego udziału w ogólnej liczbie głosów o 1% wymaga wykonania stosownego obowiązku informacyjnego.
Niedopełnienie obowiązku informacyjnego z art. 69 ustawy o ofercie publicznej nie powoduje unieważnienia nabycia lub zbycia akcji, ale wiąże się określonymi sankcjami. Jeżeli akcjonariusz osiągnął lub przekroczył dany próg ogólnej liczby głosów z naruszeniem obowiązków określonych w art. 69 ustawy nie może on wykonywać prawa głosu z akcji spółki publicznej będących przedmiotem czynności prawnej lub innego zdarzenia prawnego powodującego osiągnięcie lub przekroczenie tego progu. Dodatkowo, na każdego kto z narusza warunki zawiadomienia określone w art. 69 Ustawy, KNF może nałożyć karę pieniężną do 1.000.000 zł.
Nie ulega wątpliwości, że sankcje związane z niewykonaniem albo nienależytym wykonaniem obowiązków informacyjnych określonych w art. 69 ustawy o ofercie publicznej są dotkliwe.
Ponadto ujawnienie stanu posiadania w spółce publicznej, przez podmiot obowiązany na gruncie regulacji o znacznych pakietach akcji, umożliwia spółce wykonanie obowiązku informacyjnego, który spoczywa na niej z mocy art. 70 pkt 1 ustawy o ofercie publicznej. Przepis ten wymaga aby również spółka publiczna przekazała niezwłocznie informacje w zakresie określonym w art. 69 ustawy do publicznej wiadomości, KNF oraz spółce prowadzącej rynek regulowany, na którym są notowane akcje tej spółki. Ustanowienie takiego obowiązku względem spółki publicznej ma na celu zagwarantowanie odpowiedniego informowania inwestorów jaki i akcjonariuszy o zdarzeniach mających wpływ na cenę akcji, zwiększenie ochrony inwestorów oraz zapewnienie właściwego funkcjonowania rynku papierów wartościowych.
Autor: Tomasz Chęciński, Prawnik w Kancelarii Prawniczej Włodzimierz Głowacki i Wspólnicy sp.k. z siedzibą w Poznaniu