Postawa prawna:
Ustawa z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (Dz. U. poz. 1202).
Nowa ustawa o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami weszła w życie 9 września 2016 roku, kompleksowo reguluje sposób wykonywania uprawnień z akcji przysługujących Skarbowi Państwa, jednostkom samorządu terytorialnego lub ich związkom, państwowym osobom prawnym, komunalnym osobom prawnym w zakresie kształtowania wynagrodzeń członków organów zarządzających i organów nadzorczych, a także wybranych postanowień umów zawieranych z członkami organów zarządzających. Tym samym po raz pierwszy mamy do czynienia z tak znaczną limitacją wynagrodzeń członków zarządu oraz rad nadzorczych, w których Skarb Państwa lub samorząd terytorialny ma udział kapitałowy.
Ustawa wprowadza pojęcie podmiotów uprawnionych do wykonywania praw udziałowych, których obowiązkiem będzie podejmowanie działań mających na celu ukształtowanie i stosowanie w spółce zasad wynagradzania członków organu zarządzającego i członków organu nadzorczego określonych przedmiotową ustawą. Działania, o których mowa wyżej będą polegały na doprowadzeniu do głosowania przez walne zgromadzenie spółki projektów uchwał oraz odebraniu od kandydata na członka organu nadzorczego wskazanego przez podmiot uprawniony do wykonywania praw udziałowych oświadczenia o przyjęciu obowiązku kształtowania w spółce wynagrodzeń członków organu zarządzającego zgodnie z ustawą.
Ustalanie wysokości wynagrodzenia
Interesującym, jednakże wątpliwym rozwiązaniem jest wprowadzenie tzw. wynagrodzenia całkowitego członka organu zarządzającego, które składać się ma z części stałej, stanowiącej wynagrodzenie miesięczne podstawowe, określonej kwotowo, oraz części zmiennej, stanowiącej wynagrodzenie uzupełniające za rok obrotowy spółki.
Część stała wynagrodzenia członka organu zarządzającego będzie ustalana z uwzględnieniem skali działalności spółki, w szczególności wartości jej aktywów, osiąganych przychodów i wielkości zatrudnienia w oparciu o pięć poziomów, przy czym każdy z poziomów przewiduje dość sztywny sposób ustalania części stałej wynagrodzenia.
Ustawa co prawda dopuszcza możliwość częściowego odstąpienia od sztywnej regulacji tzw. części stałej wynagrodzenia, jednakże po raz kolejny natrafiamy na limitację tego wynagrodzenia poprzez przyjęcie wyjątkowych okoliczności dotyczących spółki albo rynku, na którym ona działa. Wyliczenie okoliczności, o którym mowa w ustawie jest co prawda katalogiem otwartym, ale bardzo restrykcyjnym w swej treści, posługując się także pojęciami „szeroki” takimi jak: „znacząco przekraczający” czy „o co najmniej 3-letnim horyzoncie czasowym”.
Inaczej kształtuje się sposób ustalania tzw. części zmiennej wynagrodzenia. Część zmienna wynagrodzenia członka organu zarządzającego, stanowiąca wynagrodzenie uzupełniające za rok obrotowy spółki, będzie uzależniona od poziomu realizacji celów zarządczych. Ustawa i tym razem posługuje się katalogiem otwartym, który wyjaśnia pojęcie „cele zarządcze” zostawiając tym samym „furtkę” przy ustalaniu części zmiennej.
Pojęcie „umowy o świadczenie usług zarządzania”
Ustawa kominowa w swej drobiazgowości przewiduje, iż formą zatrudniania członków zarządu będzie umowa o świadczenie usług zarządzania, która będzie mogła być wypowiedziana z zachowaniem różnych terminów wypowiedzenia, nie dłuższych jednak niż 3 miesiące. Wartym uwagi jest również wprowadzenie limitacji wysokości odprawy, która nie będzie mogła być wyższa niż trzykrotność części stałej wynagrodzenia, pod warunkiem pełnienia przez niego funkcji przez okres co najmniej dwunastu miesięcy przed rozwiązaniem tej umowy.
Zakaz konkurencji
Ustawa przewiduje, iż projekty uchwał mają regulować kwestię zakazu konkurencji nieprzekraczający sześciu miesięcy po ustaniu pełnienia funkcji członka organu zarządzającego spółki przy spełnieniu kolejnego warunku jakim jest pełnienie funkcji w zarządzie spółki przez co najmniej trzy miesiące.
Podsumowanie
Komentowana ustawa weszła w życie 9 września 2016 roku i po niespełna miesiącu trudno o konstruktywny komentarz praktycznych aspektów tej ustawy. Głównym celem ustawy kominowej ma być ujednolicenie zasad wynagradzania członków zarządu oraz rad nadzorczych, w których udział ma Skarb Państwa. Niewątpliwą zaletą tej ustawy jest określenie zasad wynagradzania, które było kwestią dyskusyjną w ostatnim czasie.
Po pierwsze nowa ustawa kominowa tworzy pewien system wynagradzania, którego transparentność wcześniej nie była duża, a co istotne problematyczna. Wynagrodzenie w znacznej części ma być uzależnione o kondycji i wielkości spółki.
Po drugie, łatwo zauważyć, że ustawa wprowadza mnóstwo odstępstw od sposobu ustalania wynagradzania. Z całą pewnością taka szczegółowość regulacji wynagradzania członków organów zarządzających jest co najmniej dyskusyjna, bowiem sama ustawa dopuszcza bardzo dużo odstępstw od zasady nie uwzględniając jednak poziomów wynagradzania w poszczególnych gałęziach gospodarki. Zaostrzenie sposobu wynagradzania może jednak przynieść więcej problemów niż korzyści.
autor: dr Łucja Kobroń-Gąsiorowska adwokat w BCKG adwokaci
Biura:
- Aleja Pokoju 13/7, 31-548 Kraków
- Ul. Śląska 22/3, 42-217 Częstochowa
