Jak napisać pozew o podwyższenie alimentów?

Obowiązek alimentacyjny, jego rodzaj oraz wysokość, może wynikać albo z orzeczenia sądowego (alimenty zasądzone wyrokiem rozwodowym lub alimenty zasądzone odrębnym wyrokiem) a także z umowy zawartej pomiędzy uprawnionym a zobowiązanym, jak również z ugody sądowej.

Uprawniony może żądać zmiany wysokości świadczeń alimentacyjnych zasądzonych orzeczeniem sądowym tylko i wyłącznie w drodze powództwa.

Jakakolwiek zmiana wysokości świadczenia alimentacyjnego może nastąpić wyłącznie na drodze sądowej. Orzeczenie wydane w wyniku rozpatrzenia sprawy o zmianę zakresu obowiązku alimentacyjnego niweczy dotychczasowe prawomocne ustalenie co do wysokości alimentów, czasu trwania obowiązku alimentacyjnego i określa je na nowo. Jak powinien zatem wyglądać pozew o podwyższenie alimentów, aby był zgodny z prawem i do tego skuteczny?

Pozew o podwyższenie alimentów – wymogi formalne

Pismo o podwyższenie alimentów powinno, pod względem formalnym, spełniać wymogi przewidziane dla pisma procesowego jakim jest pozew. Pozew o podwyższenie alimentów powinien odpowiadać ogólnym warunkom pisma procesowego w sprawie (art. 126 k.p.c i 128 k.p.c) oraz warunkom szczególnym przewidzianym dla pozwu (art. 187 k.p.c).

Pozew należy złożyć do sądu rejonowego. Także i w tym przypadku, gdy świadczenie alimentacyjne zostało zasądzone przez sąd okręgowy w wyroku rozwodowym – zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego żądanie zmiany obowiązku alimentacyjnego w zakresie wysokości kwot prawomocnie zasądzonych z tego tytułu (lub uzgodnionych) jest, bez względu na podnoszone okoliczności, sprawą o alimenty dotyczącą wysokości świadczeń. Te z kolei sprawy należą do właściwości sądów rejonowych (Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19.10.1999r.,  II CZ 108/99 – art. 16 k.p.c. i art. 17 pkt 4 k.p.c.).

Sądem właściwym miejscowo, do którego należy złożyć pozew jest tu zarówno sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania, czyli zgodnie z tzw. właściwością ogólną sądu, jak i sąd pierwszej instancji, w którego okręgu ma miejsce zamieszkania powód, czyli zgodnie z tzw. właściwością przemienną sądu ( art. 27 § 1 k.p.c i art. 32 k.p.c) – wybór sądu należy do powoda (uprawnionego).

W pozwie należy wskazać wartość przedmiotu sporu. Wartość przedmiotu w tym przypadku ustala się stosownie do treści przepisu art. 22 k.p.c.

Stanowi on, że w sprawach o prawo do świadczeń powtarzających się wartość przedmiotu sporu stanowi suma świadczeń za jeden rok, a jeżeli świadczenia trwają krócej niż rok – za cały czas ich trwania.

W przypadku powództwa o podwyższenie alimentów wartość przedmiotu sporu będzie stanowić kwota stanowiąca iloczyn (za jeden rok, czyli x12) różnicy pomiędzy dotychczasową wysokością alimentów a wysokością alimentów, o które wnioskuje uprawniony.

Pozew o podwyższenie alimentów – jaka podstawa?

Materialnoprawną podstawę żądania zmiany wysokości świadczeń alimentacyjnych stanowi art. 138 k.r.i.o. Oznacza to, że zmiana obowiązku alimentacyjnego może nastąpić w drodze powództwa z art. 138 k.r.i.o., przy czym należy podkreślić, że wskazanie przez powoda przepisów prawa materialnego, mających stanowić podstawę prawną orzeczenia, nie wymagane (Wyrok SN  z dnia 23.02.1999 r., I CKN 252/98).

Stosownie do treści tego przepisu art. 138 k.r.i.o., w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego, jednakże nowy zakres świadczeń alimentacyjnych będzie uzależniony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (art. 135 k.r.i.o.).

Zatem do stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu przepisu art. 138 k.r.i.o., sąd bierze się pod uwagę to, czy po wydaniu orzeczenia, które ma ulec zmianie, nastąpiła istotna zmiana w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego i czy koreluje z nimi aktualna sytuacja majątkowa i możliwości zarobkowe zobowiązanego.

Wykazanie, że nastąpiła zmiana sytuacji życiowej uprawnionego uzasadniająca podwyższenie świadczenia alimentacyjnego o wnioskowaną kwotę należy do powoda. Okoliczności faktyczne a także dowody na ich poparcie należy przedstawić w uzasadnieniu powództwa, analogicznie jak w przypadku pierwotnego powództwa o zasądzenie alimentów.

W tym miejscu należy podkreślić, iż zmiana wysokości świadczenia alimentacyjnego poprzez jego podwyższenie jest uzależniona nie tylko od skutecznego wykazania przez uprawnionego zasadności jego żądania, ale także od obiektywnych możliwości spełnienia przez zobowiązanego świadczenia w podwyższonym wymiarze. Zmiana wysokości świadczenia alimentacyjnego nie następuje automatycznie. Obie te okoliczności muszą być przedmiotem dowodzenia i będą oceniane przez sąd rozpoznający sprawę.

Pozew o podwyższenie alimentów – jaki tryb postępowania

Sprawa o podwyższenie alimentów podlega rozpoznaniu w trybie procesowym, w postępowaniu zwykłym. W pozwie można zgłosić wniosek o udzielenie zabezpieczenia (art. 730 i następne k.p.c).

Sąd jest zobowiązany nadać z urzędu wyrokowi podwyższającemu alimenty rygor natychmiastowej wykonalności co do rat płatnych po dniu wniesienia powództwa, a co do rat płatnych przed wniesieniem powództwa – za okres nie dłuższy niż za trzy miesiące (art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c).

Zaznaczyć należy, że pozew o podwyższenie alimentów jest wolny od opłat.

Joanna Mucha – współpracownik Portalu