Artykuł omawia ogólnie podział majątku likwidowanej spółki jawnej na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych oraz poglądów w literaturze i orzecznictwie sądowym. Zasygnalizowane zostały także sprawy związane z zakończeniem likwidacji spółki jawnej.
Przypomnijmy ….
Zgodnie z treścią art. 77 par. 1 Kodeksu spółek handlowych (K.s.h.) likwidatorzy spółki jawnej kończą bieżące sprawy spółki, ściągają wierzytelności, spłacają wierzycieli i upłynniają majątek spółki. Spółka istnieje nadal jako spółka w likwidacji.
Pisaliśmy o tym w artykule:
Likwidacja spółki jawnej : Obowiązki likwidatorów spółki (3)
Regulacja prawna dotycząca podziału majątku spółki jawnej
W przypadku likwidacji spółki jawnej jej wspólnicy mogą podzielić część majątku spółki pomiędzy siebie.
Z dyspozycji art. 82 K.s.h. wynika, że z majątku spółki spłacane są przede wszystkim zobowiązania spółki oraz pozostawiane są odpowiednie kwoty na pokrycie zobowiązań niewymagalnych lub spornych.
Pozostały majątek dzieli się między wspólników stosownie do postanowień umowy spółki. W przypadku braku stosownych postanowień umowy spłaca się wspólnikom udziały.
Nadwyżkę dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczą oni w zysku.
Rzeczy wniesione przez wspólnika do spółki tylko do używania zwraca się wspólnikowi w naturze.
Nie od razu wspólnicy mogą podzielić majątek likwidowanej spółki jawnej
”Obowiązkiem likwidatorów jest wezwanie wszystkich wierzycieli oraz poinformowanie ich o rozpoczęciu likwidacji firmy” – podaje Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii [1]. Stąd też po spłaceniu wierzycieli spółki wspólnicy mogą podzielić pomiędzy siebie majątek likwidowanej spółki. Likwidacja spółki jawnej może trwać do roku albo i dłużej.
W świetle art. 81 par. 2 K.s.h. w przypadku gdy likwidacja trwa dłużej niż rok, sprawozdanie finansowe należy sporządzić na dzień kończący każdy rok obrotowy. Co istotne, w przypadku spółek osobowych dalej utrzymuje się solidarna i subsydiarna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki, stąd lepiej jest „przeczekać” pewien czas niż odpowiadać za nieuregulowane zobowiązania spółki po wykreśleniu jej z Krajowego Rejestru Sądowego.
Przeczytaj także:
Zobowiązania spółki jawnej – pogląd w piśmiennictwie i w orzecznictwie
W wyroku z dnia 23 października 2008 r. w sprawie o sygn. akt V CSK 172/08 Sąd Najwyższy uznał, że „Przez zobowiązania spółki – (…) należy rozumieć zobowiązania spółki wynikające z jej stosunków „zewnętrznych”, tj. wobec jej wierzycieli niebędących wspólnikami jak i wierzycieli będących wspólnikami, gdy zobowiązania nie wynikają ze stosunku spółki.
W toku postępowania likwidacyjnego zobowiązania spółki wobec tych wierzycieli powinny być zaspokojone „przede wszystkim” (w pierwszej kolejności). Oznacza to, że dopiero po ich zaspokojeniu możliwe jest zaspokojenie zobowiązań wynikających ze stosunku spółki. Do takich zobowiązań należą m.in. zobowiązania z tytułu udziału wspólników w zyskach spółki (art. 51 § 1 i art. 52 § 1 k.s.h.) i to niezależnie od tego, czy zobowiązania te powstały przed, czy po otwarciu likwidacji.
Wspólnicy mogą dochodzić swych roszczeń z tego tytułu dopiero przy podziale nadwyżki pozostałej w wyniku spłacenia zobowiązań wynikających ze stosunków „zewnętrznych” spółki, pozostawienia odpowiednich kwot na pokrycie zobowiązań niewymagalnych lub spornych i ewentualnego spłacenia udziałów wspólników (art. 82 § 2 zdanie trzecie k.s.h.)” [2] .
Piśmiennictwo natomiast podkreśla: „Obowiązek spłaty długów obejmuje zarówno zobowiązania cywilne, jak i publicznoprawne (np. podatki, składki na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne). Likwidatorzy powinni spłacić także zobowiązania, które jeszcze nie są wymagalne, ewentualnie odłożyć stosowne kwoty na potrzeby ich późniejszej spłaty. (…) Kwoty te mogą być złożone do depozytu sądowego albo w banku lub u innej osoby (np. na koncie wspólnika wyznaczonego uchwałą wspólników)” [3].
Udział likwidacyjny, czyli jaki?
W wyniku rozwiązania spółki jawnej i podziału majątku spółki jawnej wspólnik „(…) staje się właścicielem mienia, które to prawo dotychczas do tego mienia przysługiwało spółce. (…)
Prawo to obejmuje cały „udział likwidacyjny” czyli wielkość majątku przypadającego na wspólnika”. Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 24 kwietnia 2014 r. (I SA/Rz 811/13). „Udział likwidacyjny jest wyrażony w złotych polskich, (…) podobnie jak udział kapitałowy czy spłacany udział (…). Udziały te nie muszą być identyczne” – wskazuje piśmiennictwo [4] .
Podział nadwyżki pomiędzy wspólników w jakich częściach?
Stosownie do art. 51 par. 1 K.s.h. każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu.
Piśmiennictwo podaje: „Jeżeli po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli spółki oraz spłacie udziałów kapitałowych wspólników pozostanie jeszcze nadwyżka, dzieli się ją pomiędzy wspólników, stosownie do przyjętych w spółce zasad uczestniczenia w zysku. W przypadku braku regulacji umownej w tym zakresie, stosownie do art. 51 § 1 KSH nadwyżkę należy podzielić pomiędzy wspólników po równo. Suma udziału kapitałowego i przypadającej wspólnikowi nadwyżki stanowi udział wspólnika w kwocie likwidacyjnej” [5].
Majątek zlikwidowanej spółki został podzielony … co dalej?
Po podziale majątku spółki pomiędzy wspólników likwidatorzy sporządzają bilans na dzień zakończenia likwidacji zgłaszają do sądu rejestrowego wniosek o wykreślenie spółki z Krajowego Rejestru Sądowego na formularzu KRS-X2
(https://arch-bip.ms.gov.pl/Data/Files/_public/bip/krs/formularze/krs_form_x2.pdf).
Formularz KRS-X2 składny jest wraz z następującymi dokumentami:
- sprawozdaniem finansowym na dzień zakończenia likwidacji,
- oświadczeniem likwidatorów, że likwidacja została ukończona,
- uchwałą wspólników o wyznaczeniu przechowawcy ksiąg i dokumentów rozwiązanej spółki (o ile dokument taki nie został złożony podczas zgłaszania otwarcia likwidacji spółki w KRS),
- oświadczeniem o braku toczących się postępowań sądowych, administracyjnych, komorniczych oraz o zaspokojeniu wszystkich wierzytelności.
Dodatkową czynnością jest zgłoszenie identyfikacyjne w zakresie danych uzupełniających Krajowego Rejestru Sądowego (NIP-8).
Koszt złożenia wniosku do KRS wynosi 300,00 zł [6] oraz 100,00 zł za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym [7]. Rozwiązanie spółki jawnej następuje z chwilą wykreślenia jej z rejestru [8] .
Podstawa prawna:
– art. 81 par. 1, art. 82 Kodeksu spółek handlowych (tekst jedn. Dz.U. 2019.505)
Źródło: Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, Zamknięcie i wyrejestrowanie spółki wpisanej do KRS – https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/zamykanie-firmy/chce-zakonczyc-dzialalnosc-spolki-zarejstrowanej-w-krs/wyrejestrowanie-spolki-wpisanej-do-krs
Objaśnienie:
[1] Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, Zamknięcie i wyrejestrowanie spółki wpisanej do KRS – https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/zamykanie-firmy/chce-zakonczyc-dzialalnosc-spolki-zarejstrowanej-w-krs/wyrejestrowanie-spolki-wpisanej-do-krs (dostęp w dniu 10 grudnia 2019 r.)
[2] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2008 r. (sygn. akt V CSK 172/08) – http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia2/V%20CSK%20172-08-1.pdf (dostęp w dniu 10 grudnia 2019 r.)
[3] Komentarz do art. 82 K.s.h. [w:] Sołtysiński S. (red.), Kodeks spółek handlowych Tom I, Warszawa 2012, wyd. 3 (Legalis)
[4] Tamże,
[5] Komentarz do art. 82 K.s.h. [w:] Jara Z. (red.) , Kodeks spółek handlowych Komentarz, Rok wydania 2017 , Legalis).
[6] Z art. 54 pkt 2 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. 2019.785) opłacie stałej w kwocie 300 zł podlega wniosek o wykreślenie podmiotu z rejestru przedsiębiorców połączone z wykreśleniem z Krajowego Rejestru Sądowego.
[7] Par. 6 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 maja 2014 r. w sprawie wydawania i rozpowszechniania Monitora Sądowego i Gospodarczego (tekst jedn. Dz.U.2017 .1957 )
[8] Powyższe wynika z art. 84 par. 2 K.s.h.
Stan prawny na dzień 10 grudnia 2019 r.
Wanda Książek – współpracownik Portalu
https://digiartia.com/product/legal-power-law-firm-html-template/
https://digiartia.com/product/justitia-multiskin-lawyer-legal-wordpress-theme/
