Autorzy dzieł różnego typu od dawna mieli prawo do korzystania z podwyższonych kosztów podatkowych. Tym samym podatek przypadający do zapłaty od uzyskiwanych przez nich przychodów mógł zostać znacznie zmniejszony. Zmiana przepisów podatkowych od 1 stycznia 2018 r. objęła jednakże i koszty uzyskania przychodów dla twórców.
Jakie przepisy weszły w życie?
Ustawa z dnia 27.10. 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz, U. 2017 poz. 2175) w zakresie kosztów uzyskania przychodów dla twórców wprowadziła dwie istotne zmiany. Pierwszą z nich ocenić należy pozytywnie, druga zaś ewoluuje w dalszym ciągu (art. 22 ust. 9b ustawy o PIT).
Podwyższenie limitu kosztów uzyskania przychodów dla twórców
Pierwsza zmiana w kosztach uzyskania dla twórców obejmuje podwyższenie obowiązującego do 31.12.2017 r. limitu kosztów uzyskania przychodów do kwoty 85.528 zł rocznie.
Tym samym autor dzieła może zastosować 50% koszty uzyskania przychodów dopóki jego przychody z tytułu przeniesienia praw autorskich będą się mieścić w powyższym limicie – odpowiada to przychodom do poziomu 171.056 zł.
Do końca 2017 r. autor mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów tylko połowę kwoty obowiązującej w roku bieżącym tj. kwotę 42.764 zł.
Katalog twórców uprawnionych do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów
Negatywną zmianą jest wprowadzenie kategorii twórców uprawnionych do stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów. Dotychczas przepisy podatkowe nie różnicowały pod kątem podatkowym autorów różnego typu dzieł.
Ustawa podatkowa przewiduje, że wyższe koszty uzyskania przychodów mogą być stosowane obecnie do przychodów uzyskiwanych z tytułu działalności:
- twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, programów komputerowych, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
- badawczo-rozwojowej oraz naukowo-dydaktycznej;
- artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii;
- w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów, kaskaderów.
Prawdziwy problem dotyczy tego, że pojęcia użyte przez ustawodawcę przy konstruowaniu ww. przepisu nie są wystarczająco jasne i nie posiadają generalnie swoich własnych definicji także w innych dziedzinach prawa.
Zaznaczyć natomiast trzeba, że w przypadku wykładni przepisów podatkowych, dominującą wykładnią pozostaje wykładnia literalna, gramatyczna. Przy czym pojęcia występujące w aktach prawa podatkowego należy interpretować zgodnie z ich definicjami legalnymi (tj. definicjami wprowadzonymi na potrzeby ustaw podatkowych). Jeśli jednak brak jest definicji legalnej w ustawach podatkowych należy sięgać do definicji legalnych występujących w innych dziedzinach prawa. Ostatecznie natomiast z braku ww. definicji legalnych należy się odnieść od słownikowego, potocznego rozumienia określonych pojęć. Może to rodzić bardzo istotne problemy w interpretacji oraz powodować spory z organami podatkowymi.
Niezależnie od tych trudności w katalogu twórców uprawnionych do stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów nie wymieniono także i innych twórców np. grafików komputerowych czy autorów innych dzieł literackich niż literatura piękna. Brak natomiast uzasadnienia przyczyn tak wybiórczego traktowania twórców.
Możliwe zmiany w kosztach uzyskania dla twórców – propozycje zmian ustawowych
Niedociągnięcia czy luki w ustawie postanowiono jednak spróbować naprawić. Obecnie procedowana jest zmiana art. 22 ust. 9b Ustawy o PIT w oparciu o projekt z dnia 18 stycznia 2018 r. ustawy o zmianie ustaw o podatkach dochodowych.
Najbardziej istotne – projektowane na chwile obecną zmiany w zakresie stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów – polegać mają na objęciu wyższymi kosztami np.:
- Działalności twórczej w zakresie literatury bez ograniczenia zakresu,
- Twórców gier komputerowych – dotychczas 50% kosztami uzyskania przychodu był objęci tylko autorzy programów komputerowych. Gra komputerowa nie mieści się jednak w całości w pojęciu programu komputerowego,
- Inżynierów budowlanych – do tej pory żadna taka kategoria nie była ujmowana w zestawieniu.
- Dodano także np. działalność konserwatorską i muzealniczą oraz twórców w zakresie praw zależnych dopracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia,
- Usunięto natomiast działalność publicystyczną, najprawdopodobniej ze względu na zmiany w zakresie działalności literackiej,
- Pozostawiono w dotychczasowym brzmieniu działalność badawczo-rozwojową i naukowo-dydaktyczną, mimo istniejących wątpliwości co te pojęcia oznaczają,
- Dalej natomiast brak w zestawieniu wyraźnego wskazania jak np. traktować grafików komputerowych.
Z uzasadnienia do projektu zmian także nie można się niczego dowiedzieć, ponieważ wskazuje ono tylko, iż przyczyną zmian są wątpliwości wśród przedstawicieli zawodów twórczych.
Ze względu na bardzo wczesny etap prac nad ustawą wszelkie zmiany są jeszcze możliwe. Zmiany te miałyby wejść w życie od dnia 1 stycznia 2018 r.
Małgorzata Gach – radca prawny i doradca podatkowy w Kancelarii GACH MIZIŃSKA w Krakowie, autorka m.in. bloga: Prawo dla księgowych
