Dzisiaj ostatni artykuł z cyklu dotyczącego kosztów postępowania sądowego a w nim mowa będzie o kosztach postępowania nieprocesowego.
Sprawy rozpoznawane w postępowaniu nieprocesowym
Obok spraw rozpoznawanych w trybie postępowania procesowego są także takie kategorie spraw, które są rozpoznawane w tzw. nieprocesie. Są to m.in.:
- sprawy z zakresu prawa rzeczowego: stwierdzenie zasiedzenia, przepadek rzeczy, zniesienie współwłasności, ustanowienie drogi koniecznej, postępowanie wieczystoksięgowe;
- sprawy z zakresu prawa spadkowego: zabezpieczenie spadku, spis inwentarza, przyjmowanie świadczeń o przyjęciu i odrzuceniu spadku, ogłoszenie testamentu, stwierdzenie nabycia spadku, dział spadku oraz inne sprawy spadkowe;
- sprawy z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego: podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, separacja na zgodny wniosek i zniesienie separacji, pozbawienie, ograniczenie i przywrócenie władzy rodzicielskiej;
- postępowanie rejestrowe
Sprawy rozpoznawane w postępowaniu nieprocesowym a koszty postępowania
Zgodnie z art. 13 § 2 k.p.c. przepisy o procesie stosuje się odpowiednio do innych rodzajów postępowań unormowanych w kodeksie, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
Uregulowania szczególne dotyczące ponoszenia kosztów postępowania nieprocesowego, tj. postępowania uruchamianego na wniosek lub wyjątkowo z urzędu, w określonych rodzajach spraw, zostały zamieszczone w art. 520 k.p.c.
Zgodnie z jego treścią każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie (art. 520 § 1 k.p.c.).
Jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości (art. 520 § 2 k.p.c.).
Jak podkreśla się w orzecznictwie, generalnie można jedynie stwierdzić, że nałożenie obowiązku zwrotu kosztów na jednego uczestnika postępowania winno mieć miejsce wtedy, kiedy odpowiada to względom słuszności, a spełnione zostaną przesłanki przewidziane w art. 520 § 2 k.p.c.
Zastosowanie może mieć także art. 102 k.p.c., który znajdzie odpowiednie zastosowanie w tym postępowaniu – art. 13 § 2 k.p.c. – (postanowienie SO, II Cz 66/14).
To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników. Jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika.
Przepis powyższy stosuje się odpowiednio, jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie (art. 520 § 3 k.p.c.).
Natomiast, w postępowaniu egzekucyjnym, według przepisów w nowym brzmieniu obowiązującym od września 2016 r., dłużnik zwraca wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji, w tym koszty poszukiwania majątku dłużnika.
Koszty ściąga się wraz z egzekwowanym roszczeniem. Koszty egzekucji ustala postanowieniem komornik, jeżeli przeprowadzenie egzekucji należy do niego. Na postanowienie sądu zażalenie przysługuje stronom oraz komornikowi a prawomocne postanowienie komornika w przedmiocie kosztów podlega wykonaniu bez potrzeby zaopatrywania go w klauzulę wykonalności (art. 770 i art. 7701 k.p.c.).
Joanna Mucha – współpracownik Portalu
