Koszty polisy OC dla członków zarządu, czy rady nadzorczej bez przychodu do opodatkowania

Zgodnie z jednym z ostatnich wyroków NSA (wyrok NSA z dnia 3.12.2014 sygn. II FSK 2984/14) wydatki poniesione przez spółkę na nabycie polisy OC obejmującej członków zarządu, rady nadzorczej czy dyrektorów – nie wskazanych w polisie imiennie – nie stanowią przychodu do opodatkowania po stronie ww. osób, tym samym spółka nie pełni w tym przypadku funkcji płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych. Innymi słowy NSA uznał, że mimo sfinansowania kosztów polisy przez spółkę, po stronie członków zarządu, rady oraz dyrektorów nie powstaje w tej sytuacji przychód z nieodpłatnych świadczeń podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

O co pytała Spółka?

Wnioskodawca – spółka wskazała we wniosku o wydanie interpretacji podatkowej, że zamierza zawrzeć umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC), obejmującą członków zarządu, rady nadzorczej oraz dyrektorów. Jak stwierdzono członkowie zarządu oraz dyrektorzy pozostają w stosunku pracy ze spółką, natomiast członkowie rady nadzorczej mają podpisane ze spółką umowy zlecenia. Zgodnie z przyjętą konstrukcją polisa obejmowałaby obecnych i przyszłych członków władz spółki oraz dyrektorów – osoby objęte OC nie byłyby przy tym wskazane imiennie w umowie.

W takim stanie rzeczy spółka chciała uzyskać informację czy koszty, jakie poniesie spółka w przypadku zawarcia tak skonstruowanej umowy ubezpieczenia – będą stanowiły przychód do opodatkowania dla członków zarządu i rady nadzorczej oraz dyrektorów i czy wobec tego spółka będzie występować jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych.

Jakie było stanowisko Wnioskodawcy?

Spółka powołując się na regulacje art. 11 ust. 1, art. 13 ust. 1 pkt 3 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) wskazała, że przychód także z tytułu nieodpłatnych świadczeń musi być przypisany do danej osoby a jego wartość musi być konkretnie określona. Podniesiono, że ze względu na sposób obliczania składki osoby ubezpieczone nie otrzymują świadczenia, które można byłoby zindywidualizować tak, aby można było przypisać każdej osobie objętej polisą konkretną wartość. Świadczenia pieniężnego dla konkretnej osoby nie można zatem wycenić, a co za tym idzie składka z polisy nie może stanowić przychodu osób ubezpieczonych, a tym na Spółce nie będzie ciążył obowiązek płatnika.

A co na to organy podatkowe?

Jak się należy domyślić organy podatkowe uznały, że i owszem – przychód z nieodpłatnych świadczeń powstanie, ponieważ da się go obliczyć biorąc pod uwagę liczbę osób ubezpieczonych, okres ubezpieczenia oraz wartość składki. Nadto opodatkowaniu powinno podlegać każde przysporzenie danej osoby, w tym objęcie ochroną ubezpieczeniową, o ile dana osoba nie poniosła w związku z tym wydatku. Przychód zatem powstanie, a spółka pełnić będzie funkcję płatnika.

I co wreszcie wskazały sądy administracyjne?

Sądy administracyjne powiedziały natomiast, że:

• co do zasady, zawarcie umowy ubezpieczenia na rzecz osób trzecich może prowadzić do powstania po ich stronie przychodu do opodatkowania, ponieważ wiąże się to z zaoszczędzeniem wydatków, które w przeciwnym razie osoby te musiałyby ponieść same (przychody z nieodpłatnych świadczeń),

• opodatkowaniu podlegać może jednak tylko przychód w konkretnej, określonej dla danego podatnika wartości – odpowiadającej ściśle wartości uzyskanego przez tegoż podatnika nieodpłatnego świadczenia,

• w przypadku członków zarządu, rady nadzorczej i jej dyrektorów, czyli osób które prowadzą sprawy spółki i podejmują istotne decyzje nie da się ustalić wartości przychodu poprzez prostą operację matematyczną, ponieważ inne jest ryzyko i odpowiedzialność członków zarządu, a inna członków rady nadzorczej czy też dyrektorów,

• jak podkreślił NSA „różne jest też prawdopodobieństwo, czy też możliwość spowodowania przez nie (te osoby) zdarzenia rodzącego obowiązek odszkodowawczy” (s. 11 uzasadnienia wyroku). Wobec tego, skoro zakres ich odpowiedzialności jest różny, nie można ustalić przypadającej na poszczególne osoby części składki ubezpieczeniowej, stosując prosty algorytm dzielenia. Udzielona im ochrona nie jest bowiem równa, w konsekwencji czego nie są równe także przypadające na nie części składki ubezpieczeniowej”,

• NSA nawiązał także w uzasadnieniu do głośnego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014 r. (sygn. akt K 7/13) i wskazał, że „Przypomnieć wypada, że w świetle wspomnianego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, art. 12 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 3 w zw. z art. 11 ust. 2 – 2b u.p.d.o.f. rozumieć należy w ten sposób, że pojęcie „inne nieodpłatne świadczenie” oznacza przysporzenie majątkowe o indywidualnie określonej wartości. Skoro nie ma możliwości określenia wysokości przychodu przypadającego na każdą z ubezpieczonych osób (odpowiadającego określonej części składki ubezpieczeniowej), zgodzić się należy z sądem pierwszej instancji, że nie może być on uwzględniony w podstawie opodatkowania, a w konsekwencji opodatkowany„.

Orzeczenie to pozostaje niewątpliwie korzystne dla podatników, pytanie jak inne tego typu kwestie będą rozwiązywały w praktyce organy podatkowe.

GM.