Klauzula wykonalności oraz rygor natychmiastowej wykonalności są instytucjami prawa odnoszącymi się do wykonywania orzeczeń sądowych.
Wykonanie orzeczenia sądu oznacza, że zostało zrealizowane (dobrowolnie lub przymusowo) rozstrzygnięcie w nim zawarte.
Wykonaniu mogą podlegać tylko orzeczenia zasądzające świadczenie, a więc takie, w których sąd określa sposób zachowania się pozwanego. Orzeczeniami w postępowaniu cywilnym są: wyroki, postanowienia i nakazy zapłaty (art. 316 – art. 362 k.p.c).
Klauzula wykonalności – warunek prowadzenia egzekucji
Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi inaczej (art. 776 k.p.c.).
Klauzula wykonalności – kiedy się ją nadaje?
Klauzula wykonalności dotyczy tzw. tytułów egzekucyjnych, które opatrzone omawianą klauzulą stają się tytułami wykonawczymi zasadniczo niezbędnymi dla potrzeb prowadzania przez komornika sądowego postępowania egzekucyjnego wobec określonego dłużnika.
Tytułami egzekucyjnymi są ściśle określone dokumenty. Należą do nich:
– prawomocne orzeczenie sądowe lub orzeczenia podlegające natychmiastowemu wykonaniu,
– ugody zawierane przed sądem,
– prawomocne orzeczenia referendarza sądowego lub orzeczenia podlegające natychmiastowemu wykonaniu;
– inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej,
– a także akty notarialne, w których dłużnik poddał się egzekucji i które obejmują obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie a także akty notarialne, w których dłużnik poddał się egzekucji i które obejmują obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności, jak również akty notarialne wskazane powyżej, w których niebędąca dłużnikiem osobistym osoba, której rzecz, wierzytelność lub prawo obciążone jest hipoteką lub zastawem, poddała się egzekucji z obciążonego przedmiotu w celu zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu wierzycielowi (art. 776 § 1 k.p.c.).
Klauzula wykonalności – treść
Klauzula wykonalności ma jednakową treść w stosunku do każdego z tytułów egzekucyjnych, któremu może być nadana.
Jej brzmienie zostało ustalone w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 sierpnia 2014 r. w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności i powinno mieć następującą treść: „W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, dnia ….. 20….. r. Sąd ….. w ….. / Referendarz sądowy w Sądzie ….. w .…. stwierdza, że niniejszy tytuł uprawnia do egzekucji w całości / w zakresie ….. oraz poleca wszystkim organom, urzędom oraz osobom, których to może dotyczyć, aby postanowienia tytułu niniejszego wykonały, a gdy o to prawnie będą wezwane, udzieliły pomocy”.
Ponadto w treści klauzuli wykonalności powinien być wskazany numer PESEL lub NIP wierzyciela i dłużnika będących osobami fizycznymi, jeżeli są oni obowiązani do jego posiadania lub posiadają go, nie mając takiego obowiązku, lub numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP wierzyciela i dłużnika niebędących osobami fizycznymi, którzy nie mają obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli są oni obowiązani do jego posiadania.
Jednakże wymogu tego nie stosuje się do klauzul wykonalności nadawanym orzeczeniom sądów lub referendarzy sądowych, które wydano w postępowaniach wszczętych przed dniem 7 lipca 2013 r., oraz ugodom sądowym zawartym w postępowaniach wszczętych przed tym dniem.
Dodatkowo w przypadku klauzuli wykonalności nadanej tytułowi egzekucyjnemu, który opiewa na świadczenie pieniężne w walucie obcej, w jej treści zobowiązuje się komornika do przeliczenia tego świadczenia na walutę polską a klauzula wykonalności zawiera ponadto następującą treść: „Sąd/Referendarz sądowy zobowiązuje komornika do przeliczenia świadczenia pieniężnego wyrażonego w walucie obcej na walutę polską według średniego kursu waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień sporządzenia planu podziału, a jeżeli planu nie sporządza się – na dzień wypłaty kwoty wierzycielowi”.
Klauzula wykonalności – postanowienie
Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym pochodzącym od sądu (orzeczenia sądowe, orzeczenia referendarza i ugoda zawarta przed sądem) jest wydawane bez spisywania odrębnej sentencji, przez umieszczenie na tytule egzekucyjnym klauzuli wykonalności i opatrzenie jej podpisem sędziego albo referendarza sądowego, który wydaje postanowienie.
Na oryginale orzeczenia umieszcza się wzmiankę o nadaniu klauzuli wykonalności. Klauzula umieszczana jest w formie pieczęci o określonej treści.
Joanna Mucha – współpracownik Portalu
