Największym zagrożeniem dla funkcjonowania przedsiębiorstwa jest zaprzestanie regulowania wymagalnych zobowiązań oraz nadmierne zadłużenie. Zachowanie zdolności do terminowego regulowania zobowiązao decyduje o trwaniu jednostki. Ustawa Prawo upadłościowe i naprawcze z 2003 r. wskazuje na dwa stany decydujące o niewypłacalności:
– dłużnik nie wykonuje swoich niewymagalnych zobowiązań – niezależnie od przyczyny zaprzestania (np. brak środków, celowe niepłacenie), wielkości zadłużenia (nawet małe kwoty) i ich charakteru;
– zobowiązania dłużnika przekraczają wartość jego aktywów, również gdy są one na bieżąco regulowane.
W drugim przypadku chodzi o zabezpieczenie interesów wierzycieli, którzy nie mogliby został zaspokojeni z majątku dłużnika.
Biorąc pod uwagę realia polskiej gospodarki dochodzimy łatwo do wniosku, że stan niewypłacalności jest wśród naszych przedsiębiorców powszechny. Utrudnia to odpowiedni dobór kontrahentów. Poszukując odbiorców o wysokiej płynności, drastycznie ograniczamy swoje możliwości zbytu. Ciężko zdecydować się na takie rozwiązanie, dlatego większość z nas podejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika.
Co z wierzytelnością po bezskutecznej egzekucji komorniczej?
Nie zawsze postanowienie o bezskutecznej egzekucji komorniczej kończy byt wierzytelności. Na pewnym etapie pozwoli wierzycielowi zaliczyć nieściągalną wierzytelność w koszty uzyskania przychodu, jednak absolutnie nie zamyka mu drogi do dalszego dochodzenia swoich praw. Postanowienie o bezskutecznej egzekucji jest wydawane przez organ egzekucyjny po wyczerpaniu środków egzekucyjnych wskazanych we wniosku wierzyciela. Często bywa tak, że dłużnik posiada majątek, o którym komornik i wierzyciel nie posiadali wiedzy. Dokładna weryfikacja stanu posiadania dłużnika i podejmowanych przez niego czynności przeniesienia własności w kilku ostatnich miesiącach mogą diametralnie odmieni sytuację takiego poinformowanego wierzyciela i dał mu szansę zaspokojenia wierzytelności przed innymi, którzy o tych składnikach majątkowych nie mieli pojęcia. W przypadku zobowiązań o znacznej wartości warto zadać sobie trud i przeprowadzić pełny wywiad gospodarczy. Efekty mogą być zaskakujące. Niekiedy dłużnik celowo sprawia wrażenie niewypłacalnego, licząc na ustępstwa wierzycieli, którym oferuje częściowe zaspokojenie w zamian za szybką płatność. Najtrudniejszym elementem w takim przypadku będzie odróżnienie stanu rzeczywistej niewypłacalności od pozorowanego bankructwa.
Próba wyprowadzenia majątku przez dłużnika
Wielu dłużników stara się zabezpieczyć przed utratą wszystkich składników majątku. W polskim systemie prawnym działania zmierzające do pokrzywdzenia wierzycieli są niedozwolone. Często jednak zdarza się, że dłużnik w obliczu niewypłacalności zbywa majątek na rzecz osób lub podmiotów powiązanych. W takim przypadku można bronić swoich interesów poprzez wykorzystanie drogi upadłościowej. Z przepisów ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze (art. 127 i n.) wynika, iż w określonych przypadkach bezskuteczne są czynności rozporządzające majątkiem. Wziąć pod uwagę można również instytucję „skargi paulioskiej”, unieważniającej czynności prawne podjęte przez dłużnika na szkodę wierzycieli.
Dochodzić należności samodzielnie czy z pomocą zewnętrznej firmy windykacyjnej?
Umiejętnie zastosowane środki prawne zmniejszają bezkarność nieuczciwych dłużników, jednak aby skutecznie je zastosować, niezbędne jest poznanie rzeczywistych przyczyn, jakie doprowadziły do stanu niewypłacalności naszego dłużnika. Dla firm, które nie posiadają rozbudowanych działów prawnych specjalizujących się w windykacji, szczegółowe rozpoznanie sytuacji dłużnika może rodzić duże problemy. Wówczas warto zwrócić się do podmiotów specjalizujących się w windykacji wierzytelności trudno ściągalnych i wywiadzie gospodarczym. Pracują one zazwyczaj dla prowizji za sukces, czyli spłaty zobowiązania, i nie generują dodatkowych kosztów stałych.
Autor:Danuta Czapeczko, Dyrektor Marketingu PRAGMA INKASO S.A.
