Przepisy Ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jednol. Dz. U. z 2016 r. poz. 205) zawierają regulacje umożliwiające darowiznę mieszkania (lokalu mieszkalnego, budynku mieszkalnego, własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego) bez podatku. Jak podarować mieszkanie bez podatku? – poniżej kilka informacji w tym zakresie.
Jak podarować mieszkanie bez podatku – darowizna na rzecz osób najbliższych
Pierwsza z możliwości to darowizna mieszkania na rzecz osób najbliższych a dokładniej na rzecz małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwa, ojczyma czy macochy (art 4a ww. Ustawy). Ze względu na fakt, iż taka darowizna nieruchomości (mieszkania) wymaga pod rygorem nieważności formy aktu notarialnego – strony umowy nie muszą już zgłaszać tej darowizny do urzędu skarbowego. Samo zawarcie umowy darowizny wyczerpuje zatem obowiązki podatkowe darczyńcy oraz obdarowanego. Pamiętać jednak trzeba, że zwolnienie podatkowe wynikające z podanego wyżej przepisu nie obejmuje darowizn dla synowej, zięcia czy też teściów.
Jak podarować mieszkanie bez podatku – darowizna na rzecz innych osób
Przepisy Ustawy o podatku od spadków i darowizn przewidują także możliwość zwolnienia od tego podatku darowizn lokalu mieszkalnego, prawa własności budynku lub też spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego do powierzchni użytkowej nie przekraczającej 110 m2.
Za powierzchnię użytkową budynku (lokalu) uważa się powierzchnię mierzoną po wewnętrznej długości ścian pomieszczeń na wszystkich kondygnacjach (podziemnych i naziemnych, z wyjątkiem powierzchni piwnic i klatek schodowych oraz szybów dźwigów). Powierzchnie pomieszczeń lub ich części oraz część kondygnacji o wysokości w świetle od 1,40 m do 2,20 m zalicza się do powierzchni użytkowej budynku w 50%, a jeżeli wysokość jest mniejsza niż 1,40 m – powierzchnię tę pomija się.
Ulgą nie jest objęte nabycie budynku niemieszkalnego lub lokalu użytkowego, a także gruntu (udziału) związanego z budynkiem mieszkalnym. Także nabycie w drodze darowizny samej nieruchomości gruntowej nie jest objęte tą ulgą podatkową.
Ze zwolnienia tego korzystać mogą darowizny na rzecz osoby zaliczanej do I grupy podatkowej. Zgodnie z przepisami do I grupy podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Kategoria osób zaliczanych do I grupy podatkowej jest zatem szersza i obejmuje także np. zięcia, synową, ojczyma, macochę czy też teściów.
W przypadku nabycia budynku o powierzchni przekraczającej 110 m2, do obliczenia wysokości ulgi dzieli się czystą wartość tego budynku lub lokalu przez ich powierzchnię użytkową. Otrzymaną w ten sposób wartość 1 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu mnoży się przez ilość metrów kwadratowych objętych w konkretnej sytuacji ulgą i odlicza z podstawy opodatkowania. Wartość gruntu należy odliczyć przed dokonaniem tej operacji. Dodatkowo zaznaczyć trzeba, że w przypadku nabycia w drodze darowizny lokalu, budynku lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu przez osobę zaliczaną do I grupy podatkowej od ustalonej w wyniku przeliczeń podstawy opodatkowania należy jeszcze odliczyć w tym przypadku kwotę wolną od podatku. W roku 2016 kwota ta wynosi 9637 zł. Natomiast jeśli chodzi o konkretną wartość podatku to powinna być ona obliczona przy uwzględnieniu poniższych danych:
| Kwoty nadwyżki w zł | Podatek wynosi | |
| ponad | do | |
| 1) od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej | ||
| 10 278 | 3% | |
| 10 278 | 20 556 | 308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10 278 zł |
| 20 556 | 822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł | |
Jak podarować mieszkanie bez podatku – warunki do skorzystania z ulgi
Ulga mieszkaniowa przysługuje przy spełnieniu łącznie następujących warunków:
1) nabywca jest obywatelem RP, jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) lub ma miejsce zamieszkania na terytorium RP lub na terytorium takiego państwa,
2) nabywca nie jest właścicielem innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, bądź będąc nim, przeniesie własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego,
3) nabywcy nie przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a jeżeli tak jest, przekażą te prawa zstępnym lub spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego,
4) nabywca nie jest najemcą lokalu lub budynku, a będąc nim, rozwiąże umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego,
5) nabywca będzie zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat, będąc zameldowanym na pobyt stały w tym lokalu lub budynku:
a) od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego – jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
b) od dnia zamieszkania, potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały, w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.
Dodatkowym warunkiem jest zakaz zbycia nabytego lokalu lub budynku przez okres 5 lat od ww. terminów.
GM.
