Czy internetowy nick lub profil na Facebooku jest dobrem osobistym Internauty?

W dzisiejszych czasach coraz mniej jest ludzi, którzy nie korzystają z Internetu. Poprzez sieć można załatwić wiele spraw, zaczynając od wykonania przelewu internetowego, na wykupieniu wycieczki zagranicznej kończąc. Często udzielamy się na różnego rodzaju forach, na których mamy założone swoje konta. Jednak Internet to choć to wirtualny świat, jednak tworzą go różni ludzie. Można spotkać się z zarówno pozytywnymi jak i negatywnymi opiniami na swój temat. Portale internetowe mogą zawierać treści krzywdzące, obrażające lub nieprawdziwe dotyczące jakiegoś użytkownika. W momencie kiedy na stronie znajduje się bezprawnie użyty wizerunek danej osoby lub jej nazwisko naruszane, są jej dobra osobiste. Pytanie budzi jednak to, czy bezprawne wykorzystanie czyjego nicku z fora internetowego, czy nawet konta na Facebook to już naruszenie dóbr osobistych?

Czym są dobra osobiste ?

Należy przede wszystkim zauważyć, że nie ma jednoznacznej definicji, ponieważ dobra te odwołują się do wartości moralnych, które są różnie oceniane. Współcześnie obserwuje się, że katalog dóbr osobistych jest otwarty i z czasem rozszerzany o kolejne dobra. Kodeks Cywilny w artykule 23 do dóbr osobistych zalicza:

• zdrowie,
• wolność,
• godność,
• swobodę sumienia,
• nazwisko lub pseudonim,
• wizerunek,
• nietykalność mieszkania itd.

Jak więc widać w powyższych katalogu, wyznaczonym przez Kodeks Cywilny, znajduje się „pseudonim”, a to z pewnością kategoria bardzo bliska pojęciu „nicka internetowego”.

W definiowaniu istoty dóbr osobistych koniecznie trzeba wziąć również pod uwagę stanowisko Sądu Najwyższego. Ten zgodnie z wyrokiem z dnia 6 maja 2010 r. wskazał, że dobro osobiste człowieka to coś:

• co ma charakter indywidualny dla danej osoby,
• jest silnie związane z jej światem uczuć, stanem psychicznym,
• co wysławia odrębność fizyczną, psychiczną człowieka.

Internet jako pole do naruszeń dóbr osobistych. Dobra osobiste internauty?

Internet to wiele możliwości dla człowieka, ale i wiele realnych zagrożeń. Coraz częściej dochodzi to:

• zakładania kont osób bez ich wiedzy (zwłaszcza w przypadku ludzi znanych);
• włamań na indywidualne konta danych osób na portalach społecznościowych;
• podszywania się pod znane osoby, pod ich wizerunek i przekazywanie w mediach społecznościowych fałszywych treści, czy fikcyjnych zbiórek finansowych,
• udawanie w trakcie korespondencji w sieci kogoś kim się nie jest;
• szkalujące wpisy o danej osobie publikowane na forach internetowych;
• jak i inne.

Kto tak naprawdę podlega odpowiedzialności za szaklujące wpisy?

Analizując najczęstsze przypadki naruszeń dóbr osobistych, należy stwierdzić, że następuje to poprzez opublikowanie o danej osobie szkalującej, nieprawdziwiej opinii, informacji. Za takie działanie odpowiedzialne są dwie strony:

• użytkownik danego serwisu, strony, forum, który dokonał ze swojego konta takiego wpisu,
• ale i prowadzący dany serwis, stronę, forum, że nie zareagował, gdy ww. treść została opublikowana i nieusunięta.

To wobec ww. osób poszkodowany może kierować swoje powództwo z żądaniem usunięcia wpisu, czy opublikowaniem przeprosin, wypłatą odszkodowania.

Czy nick jest chroniony jak dobra osobiste internauty?

Co do zasady nick danej osoby jako użytkownika na forum internetowym, serwisie, sieci nie jest wyliczany enumeratywnie w Kodeksie Cywilnym jako dobro osobiste człowieka. Kodeks Cywilny jedynie wprost wskazuje, że taką postać ma pseudonim danej osoby. Sąd Najwyższy jednak do statusu nicku w świetle ochrony prawnej odniósł się wprost w swoim wyroku z 11 marca 2008 r., gdzie wskazał, że nie należy klasyfikować nicka jako dobra osobistego człowieka. Niemniej jednak, należy objąć go ochroną o takim statusie, jak pseudonim, nazwisko, czy firma. Z uwagi na to, że nazwisko i pseudonim to dobra osobiste, mimo, że nick nie jest klasyfikowany jako dobro osobiste, przysługuje mu identyczny jednakże zakres ochrony prawnej.

Kiedy dana osoba stwierdzi, że doszło do naruszenia jej nicku, bezprawnego wykorzystania, ma prawo oczekiwać takiej ochrony prawnej, jak w przypadku naruszenia jej nazwiska, czy pseudonimu, jako dóbr osobistych.

W takiej sytuacji należy postępować następująco:

• zgłosić zawiadomienie w sprawie do właściwych organów ścigania (czy skierowanie pozwu o naruszenie dóbr osobistych),
• doprowadzić do uzyskania IP użytkownika Internetu, który dopuścił się czynu zakazanego (bezprawne wykorzystanie nicku);
• jeśli administrator forum odmawia współpracy w sprawie, w szczególności w zakresie ujawnienia danych użytkownika forum, który dopuścił się naruszenia nicku, można wystąpić ze skargą do właściwych instytucji, np. Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.

Jaka jest odpowiedzialność za naruszenie czyichś dóbr osobistych?

Zgodnie z Kodeksem Cywilnym ten, kto dopuścił się naruszenia dóbr osobistych, może być pociągnięty do odpowiedzialności w postaci wypłaty odszkodowania czy zapewnienia jednak rzeczywistej ochrony uprzednio naruszonych dóbr osobistych. W szczególności to drugie może przyjmować postać opublikowania przeprosin, usunięcia obraźliwego wpisu, czy opublikowanie sprostowania w sprawie.

Korzystanie z Internetu daje dzisiaj wiele możliwości. Jest to jednak i pewne zagrożenie. Internet to sfera, w której coraz częściej dochodzi w ostatnim czasie do naruszenia czyichś dóbr osobistych. Teraz jednak już nawet nick na portalu społecznościowym ma przyznawaną ochronę jak dobro osobiste. Zatem, w przypadku jego bezprawnego np. użycia, zasadne jest wyegzekwowanie naprawy błędu, czy nawet oczekiwanie wypłaty odszkodowania od tego, kto dopuścił się takiego działania.

Joanna Jaskiernia – współpracownik Portalu