Jakiś czas temu pisaliśmy o Ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw – wprowadzającej do polskiego systemu podatkowego zasadę in dubio pro tributario. Ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.
Przypomnijmy – ustawa ta zmieniła Ordynację podatkową poprzez dopisanie art. 2a Ordynacji podatkowej w brzmieniu:
„Niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika.”
Jak organy podatkowe rozumieją zasadę in dubio pro tributario
Z końcem grudnia 2016 r. a dokładniej w dniu 29 grudnia 2015 r. ukazała się interpretacja ogólna Ministra Finansów (nr PK4.8022.44.2015), która wskazała jak należy z rozumieniu Ministerstwa interpretować nowy przepis:
Ministerstwo Finansów wskazało zatem, że:
- Zasada z art. 2a Ordynacji Podatkowej rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika (in dubio pro tributario) znajduje zastosowanie jedynie w przypadku wątpliwości co do treści przepisów prawa. Zasada ta nie ma zastosowania w przypadku wątpliwości w zakresie stanu faktycznego, aczkolwiek w tym zakresie Minister stwierdził, że: „Z treści art. 2a Ordynacji podatkowej nie można jednak wyprowadzać twierdzenia, że w zakresie usuwania wątpliwości dotyczących stanu faktycznego obowiązuje norma odwrotna. Należyte stosowanie przepisów Ordynacji podatkowej dotyczących postępowania podatkowego, a w szczególności przepisów normujących przeprowadzanie dowodów powinno zapewnić taki stopień wnikliwości badania stanu faktycznego, który prowadzi do ustalenia, jakie fakty w sprawie miały miejsce, a jakie nie zaistniały”.
- Bezpośrednim adresatem art. 2a Ordynacji pozostaje organ podatkowy, który dokonuje rozstrzygnięcia sprawy podatkowej i w ramach tego rozstrzygania przyjmujący określone znaczenie przepisów prawa mających zastosowanie w sprawie. Natomiast pośrednim adresatem tej normy może być także podatnik, który może żądać stosowania tego przepisu przez organy podatkowe, o ile faktycznie w danej sprawie zachodziły wątpliwości interpretacyjne, nie zauważone wcześniej przez organy podatkowe. Przepis ten może znajdować jednak także zastosowanie do: płatników, inkasentów, następców prawnych podatnika czy osób trzecich odpowiedzialnych za zobowiązania podatkowe innych podmiotów.
- W kontekście art. 2a Ordynacji podatkowej przez „korzyść podatnika” należy rozumieć optymalne dla niego rozwiązanie prawne spośród tych, które zarysowały się w trakcie wykładni przepisu.
- Warunkiem koniecznym poprawności decyzji wydanej w związku z art. 2a Ordynacji podatkowej będzie przeanalizowanie w uzasadnieniu decyzji argumentacji podatnika.
- W przypadku gdy – w ocenie organu – przepis art. 2a Ordynacji podatkowej nie ma zastosowania należy wykazać, że podatnik, wysuwając inną argumentację i stawiając tezę o istnieniu niedających się usunąć wątpliwości, nie ma racji, gdyż np. powoływał nieadekwatne do stanu faktycznego przepisy, przyjmował błędne założenia interpretacyjne, mylił się w rozumowaniu, bądź też jego argumentacja była na tyle słaba w zestawieniu z argumentacją przeciwną, że nie można uznać istnienia niedających się usunąć wątpliwości.
- Jeśli organ podatkowy w danej sprawie nie będzie mógł usunąć wątpliwości interpretacyjnych, wówczas winien zastosować takie znaczenie analizowanych przepisów, które będzie dla podatnika bardziej korzystne. Ta sama zasada powinna znaleźć zastosowanie także wówczas gdy dany przepis może być interpretowany w różny lecz także korzystny dla podatnika sposób – wówczas organ może się zwrócić do podatnika o wskazanie jaka interpretacja przepisów jest dla niego bardziej korzystna. „Korzyść podatnika” nie jest przy tym kategorią obiektywną lecz powinna być traktowana indywidualnie.
GM
