Elektroniczne postępowanie upominawcze

Elektroniczne postępowanie upominawcze jest zinformatyzowanym odpowiednikiem klasycznego postępowania upominawczego. Tak jak w zwykłym postępowaniu upominawczym, w EPU dochodzić możemy jedynie roszczeń pieniężnych, gdy stan faktyczny nie jest skomplikowany, a okoliczności sprawy nie budzą większych wątpliwości.

Wniesienie pozwu
Pozew w EPU może złożyć osoba posiadająca aktywne konto użytkownika oraz dysponująca ważnym certyfikatem służącym do składania podpisu elektronicznego. Powód (lub jego pełnomocnik) kontaktuje się z sądem wyłącznie w formie elektronicznej poprzez system E-Sąd (www.e-sad.gov.pl). Pisma procesowe powoda niewniesione drogą elektroniczną nie wywołują skutków prawnych. Pozew w EPU składa się za pomocą elektronicznego kreatora, w którym definiuje się listę powodów (w przypadku powodów-osób fizycznych podaje się numer PESEL, w przypadku zaś powodów-osób prawnych podaje się NIP oraz numer KRS), listę pozwanych, listę dowodów (samym dowodów nie dołącza się do pozwu) oraz listę roszczeń. Po zatwierdzeniu projektu pozwu następuje jego elektroniczne podpisanie. Od chwili podpisania pozew nie może już byt edytowany. Podpisany pozew podlega opłaceniu za pomocą systemu E-Card (poprzez kartę lub e-przelewy). Od pozwu w EPU wnosi się ¼ opłaty jak w zwykłym postępowaniu upominawczym, gdzie opłata wynosi 5% wartości przedmiotu sporu, przy czym opłata nie może być mniejsza niż 30 złotych. Płatność w systemie E-Card powoduje przy tym powstanie kosztów manipulacyjnych, wynoszących od 2,60% do 1,80% opłaty sądowej (w zależności od wartości przedmiotu sporu). Dopiero podpisany i opłacony pozew uważany jest za złożony w sądzie.

Nakaz zapłaty
Nakaz zapłaty wydany w EPU ma postać wyłącznie elektroniczną. Nakaz jest dostępny w systemie E-Sąd po podaniu kodu nakazu umieszczonego w lewym górnym roku wydruku weryfikacyjnego. W stosunku do powoda następuje jedynie elektroniczne doręczenie nakazu w systemie. Względem zaś pozwanego nakaz zapłaty doręczany jest pocztą tradycyjną. Pozwany, bez konieczności posiadania konta użytkownika, może sprawdzić, czy nakaz zapłaty rzeczywiście został wydany (w tym celu wpisuje w odpowiedniej zakładce kod nakazu) oraz może uzyskać wgląd do elektronicznych akt sprawy (w tym celu wpisuje podany mu indywidualny kod dostępu). Po otrzymaniu nakazu zapłaty pozwany może zdecydować, czy będzie kontaktował się z sądem w formie tradycyjnej (pisemnej, papierowej) czy też w formie elektronicznej (jeżeli posiada aktywne konto użytkownika). Jeżeli pozwany wniesienie pismo procesowe w formie elektronicznej, będzie zobligowany do takiego sposobu kontaktowania się z sądem w toku całej sprawy – nie będzie już mógł zmienić sposobu kontaktu na formę tradycyjną.

Sprzeciw od nakazu zapłaty
Jak już zaznaczono powyżej, sprzeciw pozwanego od nakazu zapłaty może zostać złożony w formie pisemnej lub elektronicznej. W przypadku złożenia sprzeciwu w formie pisemnej, wysyła się go na adres: Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie, 20-076 Lublin, ul. Krakowskie Przedmieście 78. Natomiast, gdy pozwany posiada aktywne konto użytkownika może złożyć sprzeciw w systemie E-Sąd. Sprzeciw od nakazu zapłaty nie wymaga uzasadnienia i przedstawienia dowodów, jednak w sprzeciwie pozwany powinien przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór, co do istoty sprawy. W razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc w całości, a sąd przekazuje sprawę do sądu według właściwości ogólnej (wskazanie sądu właściwości ogólnej obciąża powoda przy formułowaniu pozwu). Po przekazaniu sprawy, przewodniczący w sądzie właściwości ogólnej wzywa powoda do usunięcia braków formalnych pozwu oraz uzupełnienia pozwu, w sposób odpowiedni dla postępowania, w którym sprawa będzie rozpoznana. Termin na uzupełnienie pozwu wynosi 2 tygodnia od dnia doręczenia wezwania. W razie terminowego uzupełnienia pozwu, przewodniczący wzywa z kolei pozwanego do uzupełnienia sprzeciwu w terminie 2-tygodniowym od daty doręczenia wezwania. Po tych wszystkich czynnościach dochodzi do właściwego rozpoznania sprawy.

Tytuł wykonawczy i wniosek egzekucyjny
Po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty z urzędu nadawana jest elektroniczna klauzula wykonalności, stanowiąca integralną część nakazu. Wniosek egzekucyjny składany jest w systemie za pomocą elektronicznego kreatora, w którym wybiera się z listy komornika sądowego, oznacza się wierzyciela i dłużnika, sposoby egzekucji oraz egzekwowane kwoty. Po otrzymaniu wniosku komornik jest zobowiązany do zweryfikowania treści przedstawionego mu dokumentu oraz zaznaczenia w systemie faktu prowadzenia egzekucji na podstawie tego tytułu.

Brak górnej granicy roszczeń
W EPU nie występuje górna granica kwoty objętej żądaniem pozwu. Do elektronicznego postępowania upominawczego nie stosuje się przepisu o właściwości rzeczowej sądu okręgowego, co oznacza, iż Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie jest właściwy również dla spraw, dla których w zwykłym postępowaniu upominawczym byłby właściwy odpowiedni sąd okręgowy (np. sprawa o zapłatę 300 000 złotych). Jednakże, z przyczyn technicznych system E-Sąd pozwala na złożenie pozwu o maksymalnym żądaniu stu milionów złotych (system nie pozwala na wpisanie większej liczby cyfr).

Pełnomocnik zawodowy w E-Sądzie
Elektroniczne postępowanie upominawcze zawiera szereg odmienności w stosunku do „klasycznych” postępowań. Przede wszystkim pełnomocnik nie składa dokumentu pełnomocnictwa, lecz jedynie się na niego powołuje. Skoro nie następuje złożenie dokumentu pełnomocnictwa, nie zachodzi również konieczność uiszczenia opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Aktywacja konta użytkownika pełnomocnika zawodowego będącego radcą prawnym następuje po weryfikacji uprawnień zawodowych w radzie okręgowej izby radców prawnych (radca prawny przesyła wniosek do rady izby, rada zaś przedkłada wniosek z potwierdzeniem uprawnień Prezesowi Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie).

Struktura E-Sądu
Na chwilę obecną elektroniczne postępowanie upominawcze prowadzi jeden sąd rejonowy w Polsce dla wszystkich spraw EPU z terenu całego kraju. Sądem tym jest Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie, VI Wydział Cywilny. W wydziale zatrudnionych jest obecnie 14 sędziów oraz znacznie większa grupa referendarzy sądowych. Czynności sądu, referendarzy i przewodniczącego utrwalane są wyłącznie w systemie teleinformatycznym, a wytworzone w ich wyniku dane w postaci elektronicznej opatrywane są bezpiecznym podpisem elektronicznym.

Autor:
Jan Jednoralski, radca prawny
Kancelaria Radcy Prawnego „ART”
J A N J E D N O R A L S K I