Jak działa spółka w organizacji – cz. 2

W poprzednim artykule była mowa o podstawach funkcjonowania spółki w organizacji. Dzisiaj kontynuacja tego tematu.

Zdolność prawna spółki w organizacji – konsekwencje dla wspólników

Wraz z zawarciem umowy spółki z o.o. powstają dla wspólników zobowiązania o wniesienie wkładów na pokrycie obejmowanego przez nich kapitału zakładowego. Tworzy się zatem węzeł obligacyjny między spółką w organizacji (art. 161 § 1 k.s.h.), a wspólnikami.

Spółka kapitałowa w organizacji, mając postać niepełnej (ułomnej) osoby prawnej otrzymała prawo do nabywania praw we własnym imieniu (spółki w organizacji), w tym prawa własności nieruchomości i może o wyegzekwowanie tych praw pozywać również wspólników (art. 11 § 1 k.s.h.).

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, jako spółka kapitałowa (w organizacji) może zatem domagać się od wspólników wniesienia praw własności, zadeklarowanych jako wkłady niepieniężne. „Ma to istotne znaczenie, gdyż do chwili złożenia wniosku przez zarząd o wpisanie tej spółki do rejestru w Krajowym Rejestrze Sądowym, wymagane jest wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego; oświadczenia w tej sprawie składają indywidualnie członkowie zarządu” (Wyrok SN z dnia 14 listopada 2013 r., II CSK 126/13).

Spółka w organizacji – zmiana umowy spółki

Umowa spółki z o.o. jest umową cywilnoprawną z cechami szczególnymi dla prawa handlowego (art. 3 k.s.h.), która tworzy wzajemna prawa i obowiązki stron będących wspólnikami.

Kwestia sposobu zmiany umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przed jej wpisem do rejestru została rozstrzygnięta przez Sąd Najwyższy w ten sposób, że zmiana umowy spółki na etapie funkcjonowania spółki z o.o. w organizacji powinna odbywać się w drodze umowy wspólników. Ponadto zmiana umowy spółki niezarejestrowanej wymaga jednomyślności.

Umowa ta podlega ogólnym regułom dotyczącym umów w prawie cywilnym i każda jej zmiana wymaga zgodnego oświadczenia woli stron. Zmiana umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w sytuacji, w której nie doszło jeszcze do wpisania zawiązanej spółki do rejestru, następuje w drodze zmiany samej umowy spółki. Umowa spółki odzwierciedla uzgodnione współdziałanie we wspólnym celu, dlatego zmiana jej postanowień przed dokonaniem wpisu do rejestru podlega ogólnym regułom prawa cywilnego, co oznacza, że wymaga zgodnego oświadczenia woli wszystkich stron umowy (Postanowienie z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 489/08 ).

Spółka w organizacji – pozostałe kwestie

Czasowy charakter spółki z o.o. w organizacji wynika z art. 169 k.s.h. Zawiązanie spółki z o.o. w organizacji powinno zostać zgłoszone do sądu rejestrowego w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy spółki.

Następstwo prawne po spółce z o.o. w organizacji zostało uregulowane w ten sposób, że taka spółka  zgodnie z art. 12 k.s.h. z chwilą wpisu do rejestru staje się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i podmiotem praw i obowiązków spółki w organizacji. Zasada przejścia zwana zasadą kontynuacji podmiotowej nie stanowi przekształcenia spółki w organizacji ani sukcesji uniwersalnej praw i obowiązków tylko zmianę formy ustroju prawnego.

Konsekwentnie zaciągnięte zobowiązania (prywatne i publiczne) zostaną przejęte przez spółkę w stosunkach wewnętrznych dopiero wtedy, gdy potwierdzi ona dokonanie czynności na zgromadzeniu wspólników (art. 13 w zw. z art. 161 § 3 k.s.h.), a w stosunkach zewnętrznych wobec wierzycieli spółki w organizacji osoby, które ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania takiej spółki, pozostają w dalszym ciągu odpowiedzialne razem ze spółką zarejestrowaną do czasu ich wygaśnięcia. Wskazany przepis dotyczy jedynie zobowiązań w znaczeniu długów, zatem kontynuacja w zakresie wierzytelności nie wymaga dalszych czynności. O przejściu tych praw względnych decyduje wpis do rejestru przedsiębiorców (Wyrok SN 6 kwietnia 2016 r., IV CSK 403/15).

Spółka z o.o. w organizacji stanowi więc pierwotną formę ustrojową spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, istniejącą w okresie od zawarcia umowy spółki do chwili wpisu spółki do rejestru, dopiero bowiem w tym momencie powstaje spółka właściwa (Postanowienie SN z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 489/08).

Joanna Mucha – współpracownik Portalu