Dodatkowy obowiązek przy zakładaniu spółki osobowej – dokumentacja transakcji z podmiotami powiązanymi

Od 1 stycznia 2015 r. zakładając spółkę osobową – wspólnicy mogą być zobowiązani – poza typowymi obowiązkami – do wypełnienia jeszcze jednego obligu tj. przygotowania tzw. dokumentacji transakcji z podmiotami powiązanymi.

Co to jest ta dokumentacja transakcji z podmiotami powiązanymi

W uproszczeniu dokumentacja transakcji z podmiotami powiązanymi powinna być sporządzania w przypadku dokonywania transakcji (głównie zawarcia umów) pomiędzy podmiotami, które są ze sobą powiązane kapitałowo, rodzinnie czy majątkowo (podmioty powiązane). Dokumentacja transakcji z podmiotami powiązanymi powinna zawierać pewne elementy w tym m.in. określenie funkcji podmiotów uczestniczących w transakcji, czy metodę i sposób kalkulacji zysków oraz określenie ceny przedmiotu transakcji. Głównym powodem tworzenia dokumentacji transakcji z podmiotami powiązanymi jest ustalenie czy warunki dokonywanej transakcji są takie jakie ustaliłyby pomiędzy sobą niezależne podmioty.

Dokumentacja transakcji z podmiotami powiązanymi – umowa spółki osobowej

Zgodnie z art. 9a ust. 2a Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednol. Dz. U. z 2014 r, poz. 851 ze zm.), obowiązek opracowania dokumentacji cen transferowych dla spółek osobowych obejmuje umowy, w których łączna wartość wniesionych przez wspólników wkładów przekracza równowartość kwoty 50.000,00 EUR (20.000 euro dla umów z podmiotami pochodzącymi z rajów podatkowych). Analogiczna regulacja została ujęta w art. 25 a Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wystarczy zatem, aby wkład do spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej wynosił ok. 200.000 zł, a pomiędzy wspólnikami zachodziły powiązania osobowe, kapitałowe, majątkowe itp. sprecyzowane w ustawie aby uskutecznił się obowiązek sporządzenia dokumentacji z podmiotami powiązanymi.

Dokumentacja ta powinna oczywista obejmować typowe elementy takiej dokumentacji, w tym m.in. te które zostały opisane powyżej – lecz oprócz tego dokumentacja ta powinna obejmować szczególne ustalenia dotyczące przyjętych w umowie spółki:

• zasad dotyczących praw wspólników (stron umowy) do udziału w zysku
• oraz uczestnictwa w stratach.

Przyjąć należy, że ukształtowanie prawa wspólników do udziału w zysku, które nie będzie odpowiadać warunkom, jakie ustaliłyby między sobą podmioty niezależne, grozi doszacowaniem przez organ ich przychodów i kosztów. Ryzyko należy mieć na uwadze w szczególności w przypadku zdecydowanej nierównowagi pomiędzy wartością wkładu do spółki a ustalonym udziałem w zysku oraz stratach.

Przykładem tego może być choćby przyznanie 1% udziału w zysku spółki osobowej wspólnikowi, który wniósł wkłady odpowiadające np. 99% majątku tak zakładanej spółki osobowej. Ze względu zatem na potencjalne problemy w ww. zakresie należy uważnie podchodzić do ukształtowania właściwych regulacji umownych, zaś w przypadku odstępstw należałoby wypracować przekonujące uzasadnienie wprowadzonych odmienności.

Jakie są skutki braku dokumentacji transakcji z podmiotami powiązanymi

Jeśli podatnik nie przedstawi wymaganej dokumentacji transakcji z podmiotami powiązanymi, a organ podatkowy wykaże, że przyjęte w transakcji zasady podziału zysku nie miały charakteru rynkowego, ewentualną różnicę między dochodem zadeklarowanym przez podatnika a określonym przez te organy opodatkowuje się stawką 50%.

WW.