W obecnym stanie prawnym wierzyciel może odzyskać dług przedawniony, jeżeli dłużnik uzna powstałe zadłużenie. Wykorzystują to także firmy windykacyjne, które wykupują za symboliczne kwoty wierzytelności przedawnione i robią wszystko w celu jego odzyskania. Czy wierzyciel albo firma windykacyjna mogą dochodzić roszczeń sprzed kilku lat? Co robić w takiej sytuacji?
Dług przedawniony – czyli jaki?
Dług przedawniony, jest to taki dług, gdzie dłużnik może uchylić się od zapłaty swojego zadłużenia po upływie czasu wynikającego z obowiązujących przepisów prawnych. Od chwili przedawnienia długu wierzycielowi pozostaje próba polubownego załatwienia sprawy albo wniesienie do sądu pozwu o zapłatę.
Powołanie się na przedawnienie
Dłużnik wcale nie musi płacić żądanej przez wierzyciela kwoty, jeżeli odpowiadając na pozew podniesie zarzut jej przedawnienia albo na rozprawie poinformuje o tym sędziego.
Podobnie będzie w przypadku wydanego przez sąd na posiedzeniu niejawnym nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. W takiej sytuacji dłużnik w ciągu dwóch tygodni od otrzymania nakazu zapłaty powinien wnieść sprzeciw (art. 502 § 1 K.p.c.). Może w nim powołać się na przedawnienie i właściwie je uzasadnić i przedstawić dowody na tę okoliczność. Jeżeli sąd uzna je za uzasadnione, wtedy oddali powództwo ze względu na upływ terminu. Dłużnik wygra wtedy sprawę.
Przedawnienie tylko na zarzut dłużnika
Sąd uwzględni upływ terminu przedawnienia tylko na zarzut dłużnika. Nie zrobi tego z własnej inicjatywy tj. z urzędu. Jeżeli dłużnik nie podniesie w czasie rozprawy zarzutu przedawnienia lub w sprzeciwie od nakazu zapłaty, wówczas sąd zasądzi kwotę której żąda wierzyciel. Po nadaniu wyrokowi klauzuli wykonalności z jego wniosku, komornik rozpocznie postępowanie egzekucyjne.
Zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego „Zarzut przedawnienia roszczenia majątkowego pozwany może zgłosić w postępowaniu apelacyjnym” (wyrok SN z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie V CK 38/04). Na ten wyrok powołał się także Sąd Okręgowy w Krakowie w wyroku z dnia 17 kwietnia 2014 r. w sprawie II Ca 465/14
(źródło:https://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/152010000001003_II_Ca_000465_2014_Uz_2014-04-17_001).
Z jakich przepisów to wynika
Z art. 117 § 2 Kodeksu cywilnego (K.c.) wynika, że skutkiem przedawnienia roszczeń majątkowych jest uchylenie się dłużnika od zapłaty długu, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. W świetle art. 118 K.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.
Co ważne, bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 120 § 1 zd. pierwsze K.c.). Roszczenie staje się wymagalne, jeśli nadejdzie termin jego płatności.
Obowiązujące niektóre terminy przedawnienia
Przepisy zawarte w Kodeksie cywilnym oraz ustawach pozakodeksowych podają obowiązujące terminy przedawnienia:
1 rok dla:
- roszczenia z umowy przewozu osób – art. 778 K.c.,
- roszczenia z umowy przewozu rzeczy – art. 792 K.c.,
- roszczenia wynajmującego przeciwko najemcy o naprawienie szkody z powodu uszkodzenia lub pogorszenia rzeczy, jak również roszczenia najemcy przeciwko wynajmującemu o zwrot nakładów na rzecz albo o zwrot nadpłaconego czynszu – art. 677 K.c.,
2 lata dla:
- roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych – 554 K.c.,
- roszczenia z umowy o dzieło – art. 646 K.c.
- roszczenia z umowy zlecenia – art. 751 K.c.,
- roszczenia wynikające z umowy rachunku bankowego – art. 731 K.c.
3 lata dla:
- roszczenia z tytułu kredytów, chwilówek, kart kredytowych – art. 118 K.c.,
- roszczenia z tytułu umowy ubezpieczenia – art. 819 § 1 K.c.,
- roszczenia o świadczenia alimentacyjne – 137 § 1 K.r.o.,
- roszczenia z umowy o pracę – art. 291 § 1 K.p,
5 lat dla:
- roszczenia z tytułu opłaty za abonament radiowo- telewizyjny – art. 2 § 2, art. 70 § 1 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa ( tekst jedn.: Dz.U.2017.201)
10 lat dla:
- roszczenia z tytułu pożyczki od znajomego nie prowadzącego działalności pożyczkowej – art. 118 K.c.
Ważne!
„Ustanowiony w art. 118 k.c. termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe stosuje się do roszczeń o odsetki za opóźnienie także wtedy, gdy roszczenie główne ulega przedawnieniu w terminie określonym w art. 554 k.c. Roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się jednak najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego”. Powyższe wynika z Uchwały składu siedmiu sędziów SN z dnia 26 stycznia 2005 r. w sprawie III CZP 42/04.
Czy przedawniony dług istnieje?
Po uchyleniu się dłużnika od zapłaty długu sprzed kilku lat, dług przedawnił się jedynie pod względem prawnym. W dalszym ciągu istnieje jako zobowiązanie niezupełne. Od dobrej woli dłużnika zależy, czy w ogóle zechce je spłacić. Nie może być ono zasądzone przymusowo i w taki sam sposób wyegzekwowane. Wierzyciel może wpisać wierzytelność przedawnioną do Krajowego Rejestru Długów, ponieważ prawo mu tego nie zabrania (Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz.U. 2014.1015).
Podstawa prawna:
– art. 117 § 2, art. 118, art. 120 § 1 Kodeksu cywilnego
Stan prawny na 10 kwietnia 2017 roku
Wanda Książek – współpracownik Portalu
