„Czynny żal” 2020 – w jaki sposób podatnik może go złożyć (aktualizacja)

Instytucja «czynnego żalu» została uregulowana w art. 16 Kodeksu karnego skarbowego [1]. Złożenie przez podatnika «czynnego żalu» czyli doniesienie na samego siebie do urzędu skarbowego z powodu popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego umożliwia odstąpienie organu podatkowego od ukarania podatnika [2].

Pisaliśmy o tym w artykule archiwalnym:

Czynny żal podatnika wobec urzędu skarbowego jako sposób na uniknięcie kary 

Kiedy podatnik może złożyć «czynny żal» ?

Podatnik może skorzystać z instytucji czynnego żalu w przypadku gdy organ podatkowy jeszcze nie wie o dokonanym przez podatnika przestępstwie lub wykroczeniu skarbowym.

Tak będzie m.in. wtedy, gdy  podatnik :

• „ nie złożył zeznania podatkowego w terminie
• nierzetelnie prowadził księgi rachunkowe
• nierzetelnie wystawiał faktury
• nie zapłacił lub zapłacił nieodpowiedni podatek dochodowy (PIT lub CIT) lub podatek VAT
• bezprawnie stosował obniżone stawki VAT
• bezprawnie stosował zwolnienie VAT
• zataił przed organem podatkowym prawdziwe rozmiary prowadzonej działalności gospodarczej
• wyłudził zwrot należności celnej
• wyłudził pozwolenie celne” [3] .

Do  składanego «czynnego żalu» należy dołączyć zaległe dokumenty np. zeznanie podatkowe oraz dowód uiszczenia w całości wymagalnej należności publicznoprawnej uszczuplonej popełnionym czynem zabronionym (art. 16 par. 2 K.k.s.).

«Czynny żal« podatnik może złożyć elektronicznie 

W 2020 roku zmieniły się zasady składania «czynnego żalu». Z art. 26 Tarczy antykryzysowej 1.0 [4] do K.k.s. został dodany art. 16 par. 4 zgodnie z którym zawiadomienie wnosi się na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej albo ustnie do protokołu. Pisma utrwalone w postaci elektronicznej opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym i wnosi za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w tym przez portal podatkowy o którym mowa w Ordynacji podatkowej [5].

W świetle art. 3 pkt 14) Ordynacji podatkowej portal podatkowy jest to „(…) system teleinformatyczny administracji skarbowej służący do kontaktu organów podatkowych z podatnikami, płatnikami i inkasentami, (…) w szczególności do wnoszenia podań, składania deklaracji oraz doręczania pism organów podatkowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej”.

Portal podatkowy zaleca składanie «czynnego żalu» „(…) na skrzynkę e- PUAP właściwego urzędu skarbowego, korzystając z wzoru pisma ogólnego, lub przez podatki.gov.pl”. Póki co z e- PUAP można korzystać „(…) do czasu uruchomienia funkcjonalności na podatki.gov.pl” [6]. 

Podstawa prawna:

Art. 16 par. 1- 2 , par. 4 Kodeksu karnego skarbowego (t.j. Dz.U. 2020.19)

Objaśnienie:

[1] Kodeks karny skarbowy: Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. 2020.19 )

[2] Instytucję tzw. «czynnego żalu» reguluje art. 16 par. 1 Kodeksu karnego skarbowego zgodnie z którym nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.

[3] Biznes.gov.pl: https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/podatki-i-ksiegowosc/chce-rozliczac-pit/proc_73-czynny-zal (dostęp w dniu 26 listopada 2020 r.)

[4] Tarcza antykryzysowa 1.0 : Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020.568)

[5] Ordynacja podatkowa: Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. 2020. 1325)

[6] Portal podatkowy: https://www.podatki.gov.pl/uslugi-online/#czynny-zal (dostęp w dniu 26 listopada 2020 r.)

Stan prawny na dzień 26 listopada 2020 roku

Wanda Książek – współpracownik Portalu