Strona główna Aktualności Na czym polega umowa komisu?

Na czym polega umowa komisu?

4853
PODZIEL SIĘ
umowa komisu Lexagit.pl porady prawne online

Obecnie bardzo często spotykanymi umowami są umowy komisu. W praktyce mamy do czynienia z nimi przy sprzedaży samochodów, mebli, sprzętów AGD, czy ubrań. Stronami umowy komisu są komitent i komisant, mający określone prawa i obowiązki – jakie?

Czym jest w ogóle komis? A jaki ma charakter prawny sama umowa komisu?

Należy na początku wyjaśnić pojęcie samego komisu. Działalność komisową prowadzi zasadniczo podmiot gospodarczy, który zajmuje się prowadzeniem skupu, sprzedaży określonych dóbr, na zasadach wynikających wprost z treści umowy komisowej. W praktyce strony umowy komisowej to:

  • Komisant – czyli prowadzący komis, który za odpowiednim wynagrodzeniem (prowizją) zajmuje się sprzedażą na rzecz swoich Klientów powierzonych mu dóbr,
  • Komitent – to osoba, która do komisu dostarcza dobra, będące jej własnością, aby właśnie prowadzącemu komis zlecić ich sprzedaż.

W świetle tego, umowa komisu jest klasyfikowana jako umowa o charakterze konsensualnym, odpłatnym.

Poprzez umowę komisu dochodzi do sformalizowania współpracy na linii Komisant – Komitent, określone w niej bowiem zostają dwustronnie ustalone warunki współpracy między tymi podmiotami. Osoba prowadząca Komis to profesjonalny przedsiębiorca, natomiast podmiot, która powierza coś do komisu, może mieć zarówno status osoby fizycznej, ale może również mieć status osoby prawnej.

Komis występuje w dwóch postaciach – jakich?

Umowa komisu co do zasady występuje w dwóch postaciach. Formuła umowy wynika z tego jaka faktycznie transakcja ma być realizowana między stronami. Możliwe jest zatem zawarcie:

  • umowy komisu kupna – w jej przypadku obowiązkiem Komisanta jest zakupić dane dobro od Komitenta,
  • umowy komisu sprzedaży – w jej przypadku obowiązkiem Komisanta jest zbycie dobra, będącego własnością Komitenta, na ustalonych warunkach.

Komisant i komitent mają określone prawa i obowiązki – jakie?

Strony umowy komisowej mają określone prawa, jak i obowiązki. Patrząc na pozycję prawną Komisanta należy zwrócić uwagę, że:

  • Jest zobligowany do wykonania zlecenia zgodnie z umową, co wynika z art. 765 Kodeksu Cywilnego,
  • Ma obowiązek po dokonaniu sprzedaży powierzonego mu dobra, przekazać wynagrodzenie na rachunek wskazany przez Komitenta,
  • W sytuacji, gdy Komisant przymierza się do sfinalizowania transakcji sprzedaży powierzonego mu dobra, ale na innych warunkach niż życzył sobie zlecający tę transakcje właściciel (np. niższa cena), ma on obowiązek skonsultować z nim transakcję celem uzyskania akceptacji dla przeprowadzenia jej na danych warunkach.

Komitent to osoba, która zdecydowała się powierzyć, będące jej własnością dobra, do sprzedaży zwykle za pośrednictwem komisu. Komitent jest zwykle zobowiązany do uiszczenia na rzecz Komisanta odpowiedniego wynagrodzenia za podjęte przez niego działania w postaci prowizji. Istotne jest, że Komisant nabywa roszczenie o zapłatę prowizji w momencie, gdy Komitent otrzymał rzecz lub środki ze sprzedaży. Może jej żądać również wtedy, kiedy umowa została zerwana z przyczyn po stronie zlecającego.

Komisant posiada także ustawowe prawo zastawu na rzeczach, które stanowią przedmiot umowy komisu. Prawo to służy do zabezpieczenia roszczenia o prowizję, zwrot zaliczek i wydatków udzielonych komitentowi oraz o zwrot należnych środków, które komisant pokrył w wyniku zlecenia komisu.

Analizując uprawienia stron umowy komisowej, warto wspomnieć, że w praktyce życia gospodarczego stosunkowo poważnym problemem jest to, gdy Komisant np. dokonał sprzedaży powierzonego mu dobra, ale po cenie niższej niż wskazywał powierzający je Zleceniodawca – co w takiej sytuacji?

Przede wszystkim Zlecający, który znajdzie się w takiej sytuacji, może żądać zapłaty różnicy ceny od Komisanta. Jedynym wyjątkiem, gdy takie roszczenie nie jest dopuszczalne jest sytuacja przyjęcia przez strony umowy komisowej jako ceny do sprzedaży ceny abstrakcyjnej, której uzyskanie w rzeczywistości z oczywistych względów nie było możliwe (np. wady, stan techniczny sprzedawanego za pośrednictwem komisu pojazdu).

Przykłady.

Prowadzący Komis Samochodowy Jan X. w Krakowie sprzedał powierzony mu samochód mercedes za kwotę 30 000,00 PLN swojej córce Annie X. Zrobił to, mimo, że właściciel auta, zlecający mu sprzedaż oczekiwał, że auto zostanie sprzedane za przynajmniej 40 000,00 PLN – co wskazano w umowie komisowej. W takiej sytuacji, Właściciel auta ma prawo wystąpić wobec Jana X. o dopłatę na jego rzecz kwoty 10 000,00 PLN.

Prowadząca Komis Samochodowy Zofia Z. w Opolu sprzedała powierzony jej do sprzedaży fiat Punto za kwotę 2000,00 PLN. W umowie komisowej Właścicielka auta wskazywała, że oczekuje za niego zapłaty w wysokości 3500,00 PLN. W trakcie realizowania umowy komisowej, Zofia Z. poprosiła eksperta – mechanika, aby sprawdził samochód. Ten wskazał, że auta posiada poważnie uszkodzony silnik, jak i konieczny jest jego generalny remont, przed ewentualnym użytkowaniem, zatem cena tego auta to maksymalnie 1800,00 PLN, a uzyskanie większej ceny jest niemożliwe. W trakcie rozmów z Klientami, Zofii Z. nie udało się spotkać nikogo, kto byłby w stanie zapłacić za auto więcej niż 2000,00 PLN. Zatem, po pięciu miesiącach poszukiwań Zofia Z. sprzedała auto za 2000,00 PLN. W takiej sytuacji Właścicielce brak podstaw, aby przysługiwało roszczenie wobec prowadzącej komis o dopłatę kwoty 1500,00 PLN.

Wzór umowy komisu – wskazania praktyczne

Każdy może stać się stroną umowy komisu. Np. może to mieć miejsce w przypadku zamiaru szybkiej sprzedaży samochodu. Nie każdy ma czas, aby samodzielnie dodawać ogłoszenia, czy umawiać się na spotkania z zainteresowanymi kupnem auta. W takiej sytuacji zdecydowanie łatwiejszym rozwiązaniem jest oddanie auta do komisu samochodowego (jest ich przynajmniej kilka w dużych miastach). Warto więc wskazać, jakie elementy powinny być zawarte w prawidłowo sporządzonej umowie komisowej? Mianowicie:

  • Określenie sposobu, daty przekazania rzeczy,
  • Zawarcie klauzuli, po jakiej cenie Zlecający oczekuje, że będzie sprzedana powierzona przez niego rzecz (precyzyjne, niebudzące wątpliwości określenie tej ceny), ze wskazaniem, że prowadzący Komis podejmie wszelkie starania, aby doprowadzić do sprzedaży powierzonej mu rzeczy właśnie po tej cenie,
  • Wskazanie wysokości wynagrodzenia Prowadzącego komis (prowizji), istotne jest wskazanie albo kwoty, albo np. procentowej wartości sprzedanego pojazdu, jak i sposobu wypłaty, np. na wskazany rachunek bankowy, czy do rąk własnych,
  • Określenie zakresu działań, czynności, które z przedmiotem komisu może realizować prowadzący komis, aż do czasu sprzedaży, wypożyczanie na jazdy testowe pojazdu, prowadzenie prac konserwacyjnych pojazdu, przemieszczanie się pojazdem na myjnię czy stację paliw itp.
  • Dokładne wskazanie i opis przedmiotu komisu, zestaw zdjęć przedmiotu komisu z dnia jego przekazania może stanowić załącznik do umowy
  • Wskazanie, w jakim zakresie i za co odpowiada prowadzący komis za przedmiot komisu,
  • Wyliczenie sytuacji (jeśli strony takie oczywiście przewidują), kiedy zawarta umowa komisu zostanie rozwiązana ze skutkiem natychmiastowym, czy kiedy i na jakich zasadach może być wypowiedziana przez jedną ze stron,
  • Ustalenie sposobu odbioru rzeczy z komisu, gdy nie uda się jej w oznaczonym terminie sprzedać.

Stan prawny na dzień 14 września 2018 r.

Podstawa prawna:

Art. 765 i nast. Kodeksu cywilnego

Joanna Jaskiernia – współpracownik Portalu