Czy wynagrodzenie wypłacane współmałżonkowi wspólnika może stanowić dla Spółki koszt uzyskania przychodów?

Nie należą do wyjątków sytuacje, w których spółki osobowe (cywilne, jawne, komandytowe, partnerskie) zatrudniają członków lub członka rodziny jednego lub kilku wspólników. Czasami uzasadnieniem tego jest chęć wprowadzenie, w szczególności dzieci w tajniki prowadzenia firmy lub też potrzeba zaangażowania współmałżonka we wspólne przedsięwzięcie. Teoretycznie wydatki takie o ile zostały poniesione w celu osiągnięcia, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów – winny być na typowych zasadach zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. Niestety ustawodawca z bliżej niezidentyfikowanych przyczyn wskazał w treści art. 23 ust. 1 pkt. 10) ustawy o PIT, iż „Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów: (…) wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną – także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki”.  

Jak przepis ten jest interpretowany?

Ostatnio tematem takim zajmował się Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, który w interpretacji z dnia 31 marca 2014 r., sygn. ILPB1/415-69/14-2/AA analizował sytuację, w której spółka jawna zatrudniała męża jednej wspólniczek na podstawie umowy o pracę. Spółka przyjęła stanowisko, iż wynagrodzenie małżonka wspólniczki nie będzie stanowiło kosztu uzyskania przychodu w zakresie kosztów jakie można byłoby przypisać tej wspólniczce, będzie jednak kosztem uzyskania przychodów w stosunku do pozostałych wspólników tej spółki – nie powiązanych ze sobą więzami wskazanego w art. 23 ust. 1 pkt. 10) ustawy o PIT – pokrewieństwa. Ograniczenie w zakresie zaliczenia wynagrodzenia małżonka wspólniczki do kosztów podatkowych, nie powinno mieć zatem charakteru nieograniczonego a jedynie częściowy. Spółka powołała się w tym względzie w szczególności na wyrok NSA z dnia 18.07.2000 r., w którym stwierdzono, iż „Podatnikiem podatku dochodowego nie może być spółka niemająca osobowości prawnej, w tym spółka jawna, lecz podatnikiem takim może być wyłącznie wspólnik takiej spółki i tylko on jako osoba fizyczna może dokonywać odliczeń kosztów uzyskania przychodu ze wspólnego źródła przychodów. Skoro zatem w myśl art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy z 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, to w stosunku do tego tylko podatnika (wspólnika spółki jawnej), którego małżonek i on sam pobierał wynagrodzenie za pracę na podstawie umowy o pracę zawartej ze spółką jawną, tego rodzaju wydatek nie będzie stanowił kosztu uzyskania przychodu z działalności gospodarczej w spółce jawnej. Wynagrodzenie to zaś będzie kosztem uzyskania przychodu w stosunku do pozostałych podatników (wspólników spółki jawnej), z którymi pracownik spółki (wspólnik lub małżonek wspólnika spółki) nie pozostawał w więzach pokrewieństwa, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 10 tej ustawy” (wyrok NSA z 18.07.2000 r. w Katowicach, sygn. I SA/Ka 341/99, LEX nr 45406)”.

Organ podatkowy z powołaniem się na ww. regulację ustawy o PIT uznał jednak podane powyżej i oparte na orzecznictwie NSA – stanowisko spółki za nieprawidłowe wskazując, że „Należy zwrócić uwagę na to, że przepis art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie mówi o „wspólnikach” w liczbie mnogiej, nie zaś o „wspólniku”, dlatego też wyłączenie z możliwości uznania za koszty uzyskania przychodów wartości pracy współmałżonka jednego ze wspólników, dotyczy wszystkich wspólników Spółki. Zatem, wartość wynagrodzenia małżonka wspólniczki Spółki jawnej, nie jest kosztem uzyskania przychodów zarówno dla tej wspólniczki, której mąż otrzymuje to wynagrodzenie, jak i dla pozostałych wspólników. Reasumując, wartość wynagrodzenia małżonka wspólniczki Spółki jawnej, nie jest kosztem uzyskania przychodów dla Wnioskodawcy”.

Jak zatem widać, organ podatkowy uznał, iż ww. wynagrodzenie w ogóle tzn. nawet w części nie może stanowić kosztu podatkowego. Wydaje się jednak za uzasadnione podjęcie w analogicznych stanach faktycznych walki przynajmniej o częściowe odliczenie wydatków.

GM.