Ciąża pracownicy a wypowiedzenie umowy o pracę

Powszechnie wiadomo, że w prawie polskim obowiązuje zakaz rozwiązania czy wypowiedzenia umowy pracownicy w ciąży lub w okresie urlopu macierzyńskiego. Ciąża pracownicy pociąga za sobą zatem także określone skutki w zakresie stosunku pracy. Natomiast już niewiele osób zna wyjątki od wskazanej wyżej zasady.

Ciąża pracownicy – kiedy umowę o pracę można wypowiedzieć?

Przede wszystkim zakaz wypowiadania umów w okresie ciąży nie obejmuje pracownic w okresie próbnym nieprzekraczającym jednego miesiąca. Dodatkowo pracodawca może rozwiązać umowę o pracę, o ile pojawiły się przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownicy, a reprezentująca ją zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

Kolejną sytuacją jest rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, gdy wystąpi ogłoszenie upadłości lub likwidacji pracodawcy.

Jednocześnie należy pamiętać, że zakaz wypowiedzenia czy rozwiązania umowy o pracę z pracownicą w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego nie jest równoznaczny z tym że takie wypowiedzenie nie wywołuje skutku prawnego w postaci rozwiązania umowy o pracę. Jest to wypowiedzenie, które nie jest zgodne z prawem (na skutki wskazuje art.45 § 1 kodeksu pracy czy wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 sierpnia 2010 roku, sygn. akt I PK 17/10, LEX nr 630182). Z przepisów prawa pracy wynika, że wypowiedzenie umowy o pracę wbrew oczywistym zakazom pozwala pracownicy w ciąży lub w okresie urlopu macierzyńskiego wystąpić do sądu pracy o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie.

Ciąża pracownicy – wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownicę w ciąży

Zaznaczyć należy, że nie ma przepisu zabraniającego pracownicy rozwiązania łączącej ją z pracodawcą umowy o pracę. Jednakże, gdy pracownica w ciąży składając wypowiedzenie nie była świadoma faktu, że jest w ciąży to może uchylić się od jego skutków prawnych na podstawie art. 84 kodeksu cywilnego w powiązaniu z art. 300 kodeksu pracy.

Ciąża pracownicy – w okresie wypowiedzenia

Praktycznie istotna jest także wiedza co zrobić, gdy pracownica zachodzi w ciążę dopiero w okresie wypowiedzenia. W takiej sytuacji tj. gdy po dokonaniu wypowiedzenia w okresie wypowiedzenia okazało się, że pracownica jest w ciąży lub w tym okresie zaszła w ciążę – pracownica może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną. Takie działanie stanowisko potwierdza m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2001 roku, sygn. akt I PKN 330/00, OSNP 2003/1/11.

Taka sytuacja daje pracownicy prawo do żądania przywrócenia do pracy, a w przypadku odmowy – wniesienia powództwa do sądu.

Z kolei art. 177 § 1 Kodeksu pracy, który wprowadził zakaz wypowiadania umowy o pracę w okresie ciąży nie jest podstawą do uznania za niezgodne z prawem rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron zawartym z pracodawcą przez pracownicę nie będącą w ciąży, a która zaszła w ciążę przed określonym w porozumieniu terminem rozwiązania umowy (mowa o tym w wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2007 roku, sygn. akt II PK 24/07, publ. LEX 375649).

Pracownica powinna pamiętać, że jeśli pracodawca odmówi przywrócenia jej do pracy na poprzednich warunkach ma ona 7 dni od daty uzyskania potwierdzenia, że spodziewa się dziecka – na wniesienie pozwu w tej sprawie.

Natomiast pracodawca, gdy pracownica poinformuje go o swojej ciąży powinien: cofnąć swoje oświadczenie o wypowiedzeniu oraz przywrócić pracownicę do pracy na poprzednim stanowisku.

WW.