Asystent osobisty dla osoby niepełnosprawnej – nowy Program

W październiku 2019 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej rozpoczęło realizację Programu  „Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej” – edycja 2019 – 2020 (dalej: Program) [1]. Program ten wprowadza  ogólnodostępne usługi asystenta osoby niepełnosprawnej dla osób, które posiadają  orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

Pierwsza edycja programu zakończy się w dniu 31 grudnia 2020 roku.

Poznajmy najważniejsze założenia niniejszego Programu.

Ile jest obecnie  w Polsce  osób niepełnosprawnych?        

Według danych z Elektronicznego Krajowego Systemu Monitorowania i Orzekania o Niepełnosprawności liczba osób zaliczonych do:

a) znacznego stopnia niepełnosprawności, zgodnie z prawomocnym orzeczeniem lub wyrokiem sądu, z uwzględnieniem stopnia niepełnosprawności osób od 18 roku życia wynosi 700 042;

b) umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, zgodnie z prawomocnym orzeczeniem lub wyrokiem sądu, z uwzględnieniem stopnia niepełnosprawności osób od 18 roku życia wynosi 1 200 273 [2] .

Co zakłada Program „Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej”?

Program „Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej” zakłada możliwość skorzystania przez osoby niepełnosprawne z pomocy asystenta przy wykonywaniu codziennych czynności oraz funkcjonowaniu w życiu społecznym.

Kto może być osobistym asystentem osoby niepełnosprawnej?

Usługi osobistego asystenta osoby niepełnosprawnej  mogą być świadczone przez:

a) osoby posiadające dyplom potwierdzający uzyskanie kwalifikacji w zawodzie asystent osoby niepełnosprawnej;

b) osoby z wykształceniem przynajmniej średnim posiadające, co najmniej roczne, udokumentowane doświadczenie w udzielaniu bezpośredniej pomocy osobom niepełnosprawnym [3].

Kształcenie asystentów osób niepełnosprawnych – regulacja prawna

Asystent  osoby  niepełnosprawnej jest nowym  zawodem  w  pomocy  społecznej.  W roku 2001  został  wpisany do systemu kształcenia zawodowego w Polsce.  Podstawę prawna stanowi  Rozporządzenie  Ministra  Edukacji Narodowej  z dnia  29 marca  2001 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U.  z 2001 r. nr 34, poz. 405). Wymienia go także  Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji  zawodów  i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. z 2018 r. poz. 227), pod symbolem 341201 w ramach grupy: Pracownicy wsparcia rodziny, pomocy społecznej i pracy socjalnej (symbol 3412) [4].

W czym może pomóc osobie niepełnosprawnej asystent osobisty?

W Programie „Osobisty  asystent osoby niepełnosprawnej”- edycja 2019 – 2010 resort rodziny podaje: Usługi asystenta w szczególności mogą polegać na pomocy asystenta  w:

a) wyjściu, powrocie oraz/lub dojazdach w wybrane przez uczestnika Programu miejsce (np. dom, praca, placówki oświatowe i szkoleniowe, świątynie, placówki służby zdrowia i rehabilitacyjne, gabinety lekarskie, urzędy, znajomi, rodzina, instytucje finansowe, wydarzenia kulturalne/rozrywkowe/społeczne/ sportowe itp.);

b) wyjściu, powrocie oraz/lub dojazdach na rehabilitację i zajęcia terapeutyczne;

c) zakupach, z zastrzeżeniem aktywnego udziału uczestnika Programu przy ich realizacji;

d) załatwieniu spraw urzędowych;

e) nawiązaniu kontaktu/współpracy z różnego rodzaju organizacjami;

f) korzystaniu z dóbr kultury (tj. muzeum, teatr, kino, galerie sztuki, wystawy itp.) [5].

Jaki powinien być czas trwania usługi asystenta osobistego?

Usługi osobistego asystenta osoby niepełnosprawnej mogą być realizowane przez 7 dni w tygodniu, w godz. 7:00 – 22:00, w uzasadnionych przypadkach godziny wykonywania usług mogą zostać zmienione.

Limit godzin usług asystenta przypadających na 1 uczestnika Programu wynosi nie więcej niż 30 godzin miesięcznie.

Co powinna zawierać Karta zgłoszenia do Programu Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej?

W celu skorzystania z usługi asystenta osobistego zainteresowana osoba niepełnosprawna lub jej opiekun prawny powinni złożyć Kartę zgłoszenia do Programu.

Karta zgłoszenia do Programu Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej powinna zawierać następujące informacje o uczestniku Programu:

1. imię i nazwisko;
2. datę urodzenia;
3. adres zamieszkania;
4. dane kontaktowe (telefon, e-mail), w tym ewentualnie dane osoby upoważnionej do kontaktu;
5. informacje na temat ograniczeń osoby niepełnosprawnej w zakresie komunikowania lub poruszania się.

Co istotne, uczestnik Programu za usługi asystenta nie powinien ponosić odpłatności [6].

Skąd pochodzą środki na realizację Programu?

Źródłem finansowania Programu są środki Funduszu Solidarnościowego. Na realizację niniejszego Programu planuje się przeznaczyć kwotę 30 mln zł w 2019 r. i 50 mln zł w 2020 r. [7].

Podsumujmy …

Asystent osoby niepełnosprawnej ma umożliwić  osobie niepełnosprawnej  aktywne uczestnictwo w życiu społecznym. Dla osoby niepełnosprawnej posiadanie osobistego asystenta nie powinno pozostawać w sferze marzeń.

W związku z realizacją Programu „Osobisty asystent osoby niepełnosprawnej” rozpocznie się kształcenie w tym nowym zawodzie w systemie policealnym stacjonarnym i niestacjonarnym. Na pewno nie będzie to „produkcja” bezrobotnych.

Źródło: Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej,  Program „Osobisty asystent osoby niepełnosprawnej”- edycja 2019 – 2010 – https://www.gov.pl/attachment/ba4ca837-512b-4095-897a-5bbe55fd5168

Objaśnienie:

[1] Podstawę prawną Programu „Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej” stanowi  art. 7 ust. 5 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych (Dz. U. poz. 2192 oraz z 2019 r. poz. 1622 i 1696).

[2] Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej,  Program „Osobisty asystent osoby niepełnosprawnej”- edycja 2019 – 2010 – https://www.gov.pl/attachment/ba4ca837-512b-4095-897a-5bbe55fd5168 (dostęp w dniu 22 października 2019 r.)

[3] , [4], [5], [6], [7] Tamże

Stan prawny na 22 października 2019 roku

Wanda Książek – współpracownik Portalu