Aport to inaczej wkład niepieniężny wnoszony przez wspólników/akcjonariuszy do spółki na pokrycie wartości wydawanych im udziałów/akcji w spółce kapitałowej lub udziału w spółce osobowej. Aport stanowi przeciwieństwo wkładu gotówkowego (pieniężnego), który prowadzi do opłacenia akcji/udziałów środkami pieniężnymi (gotówka, przelew na konto).
W przypadku wkładów do spółek kapitałowych aportem nie mogą być prawa niezbywalne (typu: dożywocie czy służebności osobiste), ani też świadczenie pracy ani też usług.
W sytuacji wkładów do spółek osobowych takich ograniczeń jak wskazane powyżej nie ma.
Generalnie wkłady niepieniężne (aporty) muszą się charakteryzować tzn. zdolnością aportową. Do najczęściej powoływanych kryteriów zdolności aportowej, doprecyzowanych przez doktrynę prawa należą:
- kryterium możliwości oznaczenia, wycenienia wkładu i umieszczenia go w bilansie spółki jako aktywa (zdolność bilansowa);
- kryterium możliwości prawnego zadysponowania przedmiotem wkładu przez wspólnika na rzecz spółki (zbywalność prawa);
- kryterium przydatności i faktycznej dostępności wkładu dla spółki;
- kryterium możliwości wejścia wkładu do masy upadłościowej lub likwidacyjnej.
Kierując się podanymi powyżej kryteriami do przedmiotów/praw którym przyznaje się powszechnie zdolność aportową zaliczyć można:
- nieruchomości, prawo wieczystego użytkowania gruntów,
- przedsiębiorstwo, zorganizowaną część przedsiębiorstwa,
- udziały, akcje, certyfikaty inwestycyjne; ogół praw i obowiązków w spółce osobowej,
- majątkowe prawa autorskie, wynalazki, wzory użytkowe i wzory przemysłowe, znaki towarowe i oznaczenia graficzne, topografie układów scalonych,
- wierzytelność, w tym także wobec spółki itp.
W temacie zdolności aportowej z orzecznictwa sądowego wynika np. że zdolność aportową posiadają:
- weksel własny z poręczeniem wekslowym, indosowany in blanco (z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 1992 r., sygn. III CZP 52/92);
- prawo najmu lokalu użytkowego przysługujące najemcy (z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1993 r., III CZP 21/93).
Natomiast przedmiotem aportu nie mogą być:
- przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 1 k.c. spółdzielni. W tym zakresie z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2001 r. (sygn. III CZP 44/00) wynika, że „Niedopuszczalne jest wniesienie przez spółdzielnię do spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością wkładu niepieniężnego w postaci jej przedsiębiorstwa (art. 55-1 k.c.), jeśli wyłącza to prowadzenie przez spółdzielnię statutowej działalności gospodarczej”. - uprawnienie do otrzymania rekompensaty za mienie nieruchome pozostawione poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2001 r. (sygn. III CZP 3/01).
Regulacje: art. 14 § 1 i art. 48 K.s.h.
