Apelacja jest to środek odwoławczy przysługujący stronom od niekorzystnych orzeczeń (wyrok, postanowienie) wydanych przez sąd I instancji. Wydane orzeczenie strona może zaskarżyć w całości lub w określonej jego części. W ciągu tygodnia od dnia ogłoszenia wyroku należy złozyć do sądu I instancji wniosek o sporządzenie i doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem. Termin do wniesienia apelacji wynosi dwa tygodnie od dnia doręczenia stronie orzeczenia z uzasadnieniem. Apelację do sądu II instancji strona może wnieść samodzielnie albo przez reprezentującego ją adwokata lub radcę prawnego.
Zobacz:
Apelacja cywilna 2020 – kilka pytań (1)
Apelacja cywilna 2020 – kilka pytań (2)
Czy sąd I instancji weryfikuje otrzymaną apelację?
Sąd I instancji nie sprawdza przesłanej apelacji, tylko przekazuje ją wraz z aktami sprawy do sądu II instancji. W przypadku, gdy strona złoży apelację bezpośrednio do sądu odwoławczego w którym będzie rozpoznawana, wtedy sąd ten zawiadamia sąd I instancji i żąda przedstawienia akt sprawy (art. 369 par. 3 K.p.c). Kontrola formalna apelacji odbywa się w sądzie odwoławczym. Może być wykonywana przez referendarzy sądowych (art. 373 par. 2 K.p.c).
Co obejmuje kontrola dopuszczalności wniesionej apelacji?
Kontrola dopuszczalności apelacji obejmuje sprawdzenie, czy apelacja zawiera wymogi formalne stawiane pismom procesowym (art. 368 w związku z art. art. 126 – 126(1) , art. 128 K.p.c).
W przypadku, gdy apelacja zawiera braki formalne, wówczas sąd wzywa stronę do ich uzupełnienia w terminie tygodniowym pod rygorem odrzucenia apelacji [1]. Sąd II instancji na posiedzeniu niejawnym odrzuci apelację spóźnioną, nieopłaconą lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również apelację, której braków strona nie usunęła w wyznaczonym terminie (art. 373 K.p.c.).
Przykłady z orzecznictwa:
- Strona nie może wnieść apelacji od «nieistniejącej części orzeczenia»
Orzeczenie nieistniejące, to orzeczenie jeszcze nie wydane albo takie, które nie zawiera rozstrzygnięć w zakresie objętym w apelacji.
Postanowienie Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 19 lutego 2020 r. (sygn. akt III Ca 935/19): „Odnosząc się do apelacji uczestniczki wskazać trzeba, iż apelacją nie zaskarżyła ona żadnego z siedmiu punktów postanowienia.
Apelacja uczestniczki dotyczy zaś kwestii rozliczenia nakładów jakie jej zdaniem miał poczynić zmarły brat (…). (…) Bezspornie Sąd Rejonowy nie zamieścił w przedmiocie zgłoszonych nakładów przez uczestniczkę w treści postanowienia z dnia 24 maja 2019 r. (…) żadnego rozstrzygnięcia ( …), zaś w pisemnym uzasadnieniu postanowienia wskazał jednoznacznie ( k.191 ), że podziela zgłoszony przez wnioskodawcę zarzut przedawnienia roszczenia z tego tytułu. Powyższe oznacza, że apelacja uczestniczki S. H. (1) niezależnie od podniesionych w niej zarzutów podlega odrzuceniu, gdyż została złożona od orzeczenia nieistniejącego”.
- Brak złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia skarżonego orzeczenia
Postanowienie Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 15 stycznia 2020 r. (sygn. akt I Ca 20/20) : „(…) po wejściu w życie nowelizacji z 4 lipca 2019 r. (tj. od 7 listopada 2019 r.), zgłoszenie przez stronę wniosku o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia, (…) stanowi warunek sine qua non dopuszczalności złożenia apelacji.
W sprawie przedmiotowej wnioskodawca wniosku o jakim mowa nie złożył. Zatem jego apelacja wniesiona 8 stycznia 2020 r., (…) podlegała odrzuceniu jako niedopuszczalna”.
- Brak odpisu apelacji
Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 7 sierpnia 2020 r. (sygn. akt I AGa 19/20) : „doręczono stronie pozwanej wezwanie do uiszczenia opłaty sądowej od apelacji oraz do złożenia odpisu apelacji w terminie tygodniowym pod rygorem odrzucenia apelacji, (…). (…) Tym samym strona pozwana nie uzupełniła braku fiskalnego i formalnego apelacji w terminie, z tej przyczyny wywiedziony przez skarżąca środek odwoławczy podlegał zatem odrzuceniu”.
- Brak zakresu zaskarżenia wyroku oraz uiszczenia opłaty od apelacji
Postanowienie Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 17 czerwca 2020 r. (sygn. akt VIII Ga 54/20) – „Zarządzeniem z dnia 15 kwietnia 2020 r. pozwany został wezwany do usunięcia braków apelacji poprzez wskazanie, czy zaskarża wyrok w całości, czy w części oraz uiszczenie opłaty od apelacji w kwocie 1.595,00 zł, w terminie tygodniowym, pod rygorem odrzucenia apelacji. Zarządzenie to zostało pozwanemu skutecznie doręczone w dniu 22 maja 2020 r., jednak do chwili obecnej, nie zostało wykonane”.
Kiedy sąd doręczy odpisy apelacji?
Jeżeli wskazane braki formalne zostały przez stronę uzupełnione lub gdy apelacja nie zawiera w ogóle braków formalnych, doręczane są odpisy apelacji pozostałym stronom. W piśmie sądowym zawarte jest pouczenie o treści art. 374 K.p.c. dotyczące rozpoznania sprawy przez sąd II instancji na posiedzeniu niejawnym, jeżeli przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Pozostałe strony mogą wnieść odpowiedź na apelację w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia odpisu apelacji.
Odpowiedź na apelację nie jest prawnym obowiązkiem strony przeciwnej. Stanowi tylko jej uprawnienie. Po upływie terminu do wniesienia odpowiedzi na apelację, sąd kieruje apelację do merytorycznego rozpoznania [2].
Podstawa prawna:
Art. 130 par. 1, art. 368 , art. 373 – 373(1) , art. 374 Kodeksu postępowania cywilnego (tj. Dz.U.2020.1575)
Objaśnienie:
[1] Zgodnie z art. 130 par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od pisma nie uiszczono należnej opłaty, przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go w terminie tygodniowym.
[2]Wielki słownik języka polskiego podaje, że „merytoryczny” oznacza «dotyczący treści, a nie formy lub uwarunkowań zewnętrznych» – https://www.wsjp.pl/index.php?id_hasla=37055&ind=0&w_szukaj=merytoryczny+ (dostęp w dniu 23 grudnia 2020 r. ).
Stan prawny na dzień 23 grudnia 2020 roku
Wanda Książek – współpracownik Portalu