Czym jest amortyzacja?
Amortyzacja w prawie podatkowym jest innym, niż bezpośrednia metoda uwzględniania wydatków przedsiębiorcy w kosztach podatkowych, sposobem rozliczania tych kosztów przy prowadzonej działalności gospodarczej. Amortyzacja, generalnie rzecz ujmując, jest stosowana do odliczania wydatków związanych z nabyciem lub wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i wyraża tym samym stopniowe zużywanie się tych dóbr. Dla przedsiębiorcy oznacza to, że kosztów poniesionych na zakup, czy wytworzenie pewnego rodzaju przedmiotów, urządzeń nie może po prostu uwzględnić w kosztach uzyskania przychodu, jako związanych z uzyskanym przychodem, a powinien natomiast nabyte bądź wytworzone środki trwałe amortyzować. Amortyzowanie, z kolei polega na „wrzucaniu” w koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych. Odpisy te wyrażają stopniowe zużycie się przedmiotu w czasie i są ustalane w oparciu o wartość początkową przedmiotu oraz stawkę amortyzacyjną (stosunek procentowy zużycia danego przedmiotu w przeciągu roku określony w oparciu o Klasyfikacje Środków Trwałych– zobacz przykład). Innymi słowy amortyzacja środków trwałych to nic innego, jak stopniowe (rozciągnięte w czasie, a nie bezpośrednie) rozliczanie wydatków poniesionego na nabycie/wytworzenie pewnego rodzaju dóbr, o ile wydatki ten są przynajmniej pośrednio związany z przychodem podatkowym.
Jakie dobra podlegają amortyzacji?
Grupa I – środki trwałe
- budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
- maszyny, urządzenia i środki transportu, jeżeli:
- stanowią one własność/współwłasność podatnika, są nabyte bądź wytworzone we własnym zakresie,
- są kompletne i zdatne do używania w dniu przyjęcia do używania
- przewidywany okres ich używania jest dłuższy niż rok
- wartość początkowa tych środków przekracza 3 500 zł
- są wykorzystywane przez podatnika w prowadzonej działalności gospodarczej lub oddane przez niego do używania osobom trzecim na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu operacyjnego
3. niezależnie od przewidywanego okresu używania, amortyzacji podlegają między innymi budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie, składniki majątku wskazane w pkt 1i 2, które nie są własnością/ współwłasnością podatnika, ale są przez niego wykorzystywane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w oparciu o umowę leasingu, zgodnie z którą podatnik, jako korzystający dokonuje odpisów amortyzacyjnych.
Grupa II – wartości niematerialne i prawne, przykładowo:
- prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
- autorskie lub pokrewne prawa majątkowe, licencje, prawa związane z własnością przemysłową,
- know-how, jeżeli:
- prawa te nadają się do gospodarczego wykorzystywania w dniu przyjęcia do używania
- przewidywany okres ich używania jest dłuższy niż rok
- ich wartość początkowa przekracza 3 500 zł
- są wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo
- są oddane przez niego do używania osobom trzecim na podstawie umowy licencyjnej, najmu, dzierżawy lub leasingu operacyjnego
4. niezależnie od okresu używania miedzy innymi wartość firmy, jeśli ta powstała wskutek nabycia przedsiębiorstwa, składniki majątku wskazane w pkt 1, 2 i 3, które nie są własnością/ współwłasnością podatnika, ale są przez niego wykorzystywane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w oparciu o umowę leasingu, zgodnie z którą podatnik, jako korzystający dokonuje odpisów amortyzacyjnych.
Jak określa się wartość odpisów amortyzacyjnych?
Zasadniczo odpisów amortyzacyjnych dokonuje się począwszy od pierwszego miesiąca po miesiącu, w którym nastąpiło i wprowadzenie przedmiotów, praw podlegających amortyzacji do ewidencji środków trwałych wartości materialnych i prawnych. Odpisów dokonuje się zasadniczo w równych ratach, co miesiąc lub kwartał od wartości początkowej nabytych/wytworzonych składników majątku aż do końca okresu, w którym następuje zrównanie sumy dokonanych odpisów z wartością początkową.
Przykład:
Przedsiębiorca w miesiącu lutym 2012 r. dokonał zakupu komputera za kwotę 5 000 zł, w tym samym miesiącu wprowadził komputer do ewidencji, w związku z tym zastanawia się jak powinien rozliczyć wydatek na jego zakup.
- Amortyzacja zostanie dokonana metoda liniową
- Ustalając wartość początkową przedsiębiorca może od zapłaconej kwoty odjąć naliczony podatek VAT. Zatem wartość początkowa będzie wynosiła 3 850 zł (5 000 – 1150 zł kwoty podatku naliczonego)
- Zespoły komputerowe należą do rodzaju 491 Klasyfikacji Środków Trwałych. Podstawowa stawka amortyzacyjna przewidziana w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych dla tych składników majątku wynosi 30%.
- W roku 2012 odpisy amortyzacyjne będą wynosić: 962,5 zł, bo (3 850 x30%: 12) x10
- W roku 2013: 1 155 zł, bo 3 850 x 30%
- W roku 2014: 1 155 zł, bo 3 850 x 30%
- W roku 2015: 577,5- amortyzacja do końca czerwca
- Reasumując w przedstawionym wyżej wypadku odpisy amortyzacyjne będą wynosiły 96,25 zł miesięcznie (3 850 x 30%): 12, co pozwoli na całkowite zamortyzowanie komputera zakupionego w lutym 2012 r i wpisanego w tym miesiącu do ewidencji środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, w czerwcu 2015 r.
Autorem zagadnienia jest Kancelaria Gach Hulist Mizińska Wawer.
